đảm.Thành thử, nếu phụ huynh chỉ dốc lòng cho con em mình tập luyện thể
thao mà sao nhãng việc giáo dục những gì cần thiết, thì đã làm cho chúng
trở thành phàm phu tục tử, vì họ chỉ để ý đến huấn luyện cho con em họ có
một phẩm chất, dù rằng lý luận đã chứng minh phẩm chất này còn kém xa
những phẩm chất khác trong việc tham gia vào việc nước. Ta nên đánh giá
người Sparta không phải trên quá khứ [huy hoàng] của họ, mà trên thực tế
hiện tại, vì bây giờ, họ có những đối thủ cũng được rèn luyện như họ, điều
mà trước đây họ không gặp phải.
Có một nguyên lý đã được mọi người chấp nhận, đó là đặt môn thể dục thể
thao trở thành một môn học, và môn học này, đối với trẻ con, nên là những
vận động thân thể nhẹ nhàng, tránh những chế độ ăn uống kiêng khem hay
hành xác, nếu ta không muốn cho thể chất của chúng bị thương tật. Sự tai
hại trong việc huấn luyện quá mức và quá sức tuổi nhỏ đã được minh
chứng hùng hồn bằng thí dụ của những lực sĩ chiến thắng kỳ thi Olympic.
Trong số những vận động viên đã từng thắng kỳ thi Olympic, chỉ có hai
hoặc ba người từng thắng kỳ thi khi còn nhỏ. Đó là vì những cuộc huấn
luyện quá mức đã làm những cậu bé kiệt sức. Khi tuổi thiếu niên đã qua, trẻ
em nên dành ra ba năm để học những môn khác (như đọc, viết, âm nhạc,
hội hoạ); rồi mới đến giai đoạn rèn luyện thể chất cam go hơn và chế độăn
uống khắt khe hơn. Ta không nên lao động tâm trí và thể chất cùng một lúc,
vì hai loại vận động này đối chọi với nhau. Những hoạt động thể chất làm
trì trệ sự suy nghĩ, và những hoạt động tâm trí làm chậm lại những hoạt
động thể chất.
