Chương 11
Tới đây chúng ta đã bàn khá đủ về lý thuyết tích luỹ tài sản, và sau đây sẽ
bàn về phần thực tiễn ứng dụng của lý thuyết này. Các vấn đề tương tự như
vấn đề này rất đáng bàn luận về phương diện triết lý, nhưng về phương diện
thực tiễn thì lại đáng chán và không hào hứng gì lắm khi thảo luận. Các
phần hữu ích của nghệ thuật tích luỹ tài sản gồm có: thứ nhất là kiến thức
về gia súc - nuôi loại nào thì có lợi nhất, nên nuôi ở đâu, và nuôi như thế
nào - thí dụ, loại ngựa nào, loại trâu bò nào hay các loại gia súc nào là loại
có khả năng mang lại lợi nhuận. Ta nên biết loài nào có giá hơn, và loài gia
súc nào có giá nhất trên loại đất đai đặc thù nào đó, vì có loài sinh sản tốt
hơn trên vùng đất này, loài khác trên vùng đất khác. Thứ hai là nghề nông,
[để xem với vùng đất nào thì] làm vườn hay làm ruộng có lợi hơn, và còn
nào là nuôi ong hay nuôi cá, hoặc các loại gia cầm nào có lợi cho con
người. Đây là sự phân chia đúng đắn của nghệ thuật tích luỹ tài sản và cần
được nghiên cứu trước.
Còn về nghệ thuật tích luỹ tài sản kia, tức là việc trao đổi hàng hoá, cũng
chia làm nhiều loại; sự phân chia đầu tiên và quan trọng bậc nhất là thương
mại (gồm có ba hoạt động - cung cấp tàu thuyền (vận chuyển đường thuỷ),
vận chuyển hàng hoá (đường bộ), và trưng bày hàng hoá ra khuyến mãi -
những hoạt động này khác nhau, có loại có lời hơn, có loại lại an toàn hơn);
loại thứ hai là cho vay lấy tiền lời; và loại thứ ba là làm thuê lấy tiền. Loại
thứ ba này gồm có những người thợ thủ công làm nghề chuyên môn, và
những người không có nghề chuyên môn cho thuê sức lao động.
Ngoài ra còn một hoạt động tích luỹ tài sản thứ ba nữa, hoạt động này nằm
giữa thương mại và hoạt động tự nhiên đầu tiên. Hoạt động này cũng liên
quan đến trao đổi; đó là các kỹ nghệ khai thác tài nguyên thiên nhiên, như
khai thác khoáng sản hoặc khai thác lâm sản. Mặc dù hoạt động này không
