gia. Bởi vì chồng và vợ, mỗi người là một phần của gia đình, cho nên, quốc
gia được chia đều ra làm hai phần: đàn ông và đàn bà. Vì vậy, tại những
nước mà phụ nữ sống buông thả, phóng túng, thì một nửa nước phải coi
như là chẳng có pháp luật gì hết. Và đó chính là điều đã thực sự xảy ra tại
Sparta; các nhà lập pháp muốn cả nước trở nên mạnh mẽ và điều độ nên đã
áp dụng các luật lệ đó trên đàn ông, nhưng lại quên không chú ý đến phụ
nữ, để mặc họ sống xa hoa và phóng túng.
Hậu quả của điều này là sự sùng phụng của cải, nhất là khi người công dân
lại bị vợ chi phối, một điều rất thường xảy ra trong các dân tộc hiếu võ,
ngoại trừ người Celts và một số sắc dân khác công khai chấp nhận đồng
tính luyến ái nam. Tác giả các câu chuyện thần thoại đã có lý khi kết hợp
Ares và Aphrodite, vì các dân tộc hiếu võ đều có khuynh hướng yêu cả đàn
ông lẫn đàn bà. Khuynh hướng thứ hai là khuynh hướng nổi bật trong thời
hoàng kim của Sparta; hầu như mọi điều trong xứ này đều do phụ nữ quản
trị. Nhưng mà liệu có khác gì không giữa việc phụ nữ cai trị và người cai trị
lại bị phụ nữ cai trị? Không có gì khác hết, kết quả như nhau. Ngay cả đức
tính can đảm, một đức tính không cần thiết trong sinh hoạt thường nhật,
nhưng lại rất cần trong thời chiến, thì đức tính này cũng bị ảnh hưởng của
phụ nữ Sparta làm hỏng. [Thí dụ như] trong cuộc xâm lăng của Theban vào
Sparta, không giống phụ nữ các nước khác, phụ nữ Sparta hoàn toàn vô
dụng trong việc ngăn giặc và còn tạo ra nhiều rối rắm hơn là sự tấn công
của địch quân. Sự phóng túng của phụ nữ Sparta đã có từ xa xưa và cũng là
điều dễ hiểu, vì trong những cuộc chiến tranh của Sparta, đầu tiên là chống
lại xứ Argives, rồi sau đó đánh nhau với các xứ Arcadia và Messenia, nam
giới phải đi chinh chiến xa nhà lâu ngày và quen với đời sống theo quân kỷ;
cho nên, khi hết chiến tranh, họ trở về sẵn sàng sống dưới luật lệ do các nhà
lập pháp đặt ra. Phụ nữ Sparta thì không thế, họ sống phóng túng quen rồi,
thành thử khi Lycurgus dự định bắt buộc phụ nữ phải tuân theo luật lệ, ông
bị chống đối dữ dội và đành bỏ ý định này. Những điều này là nguyên nhân
của những điều đã thực sự xảy ra, và khuyết điểm của cơ cấu chính trị
Sparta cũng từ đó mà sinh ra. Điều cần để ý ở đây không phải là nêu ra
