trong nhà đem cho một bát cơm. Lực bốc cơm ăn, rồi lại vào cối.
Suốt đêm suốt ngày, tiếng chày thủng thẳng nện, trắng cối gạo
này đến cối gạo khác. Lực chỉ còn biết ngần ấy việc. Cái gì cũng
quên, chỉ cái cười và cái nết hay làm thì không quên.
Chẳng bao lâu, lại tới vụ cày. Trời rét ngăn ngắt, đôi khi có gió
đông thổi về, lại đẩy người ta làm đồng suốt đêm.
Gió đông nổi ù ù, ấm ấm. Cái gió thổi ra tiền ra bạc, gió làm
cho cây lúa chết rồi cũng phải sống lại, cái rễ cóng phải bén chân.
Cơ man nào những con bọ mạt trong ổ rạ chui ra, bò lần rần
khắp tay, khắp mặt ông già. Ông thức đã lâu. Đêm nào ông cũng
chỉ ngủ thảng thốt. Cứ động vẳng nghe tiếng chày anh Lực đưa lại,
thì ông lão không chợp được mắt nữa. Ông trở dậy, ra sân, xòe tay
xem chiều trời. Mưa lâm thâm buốt trên bàn tay. Ông quay vào
nhà thì cô Hờn cũng đã thức. Như đã quen lệ, hai bố con lẳng lặng
vác cày, đeo cuộn thừng, ra đồng.
Hờn khoác thừng kéo cày vào người, lúc đổi vai, lúc thắt ngang
bụng. Cái cánh tay cụt giơ lên, cóng rét, bị nếp thừng kéo thít
xuống. Có hôm chỗ đau lại bật máu ra, chảy thấm xuống tận nách
áo. Nhưng Hờn vẫn cắn răng, lội. Hờn chỉ còn sức dựa vào cái
thừng, lạch đi. Trên cánh đồng này, biết bao nhiêu người bì bõm
cày bừa cấy hái quanh năm như thế, cho tới lúc phía tỉnh gầm gừ
tiếng xe, trời tảng sáng, các đồn bốt dọc đường, sắp xua nhà
phạt và lính tráng vác sào gậy đi dò mìn, thì những người làm đồng
kiệt sức mới lục đục về làng.
1956
