Bác Niệm lại hay nói như giảng: Thiếu gia vị như ăn không
muối, đắng miệng. Miếng thịt, con cá rán kỹ. Nồi kho phải đủ
gừng, thảo quả. Cái đậu rán thì ướp hành. Dẫu cho chỉ bát canh suông
nấu quả dọc, nhưng thêm mấy lát hành, cũng dễ lùa cơm hơn.
Bác Niệm chẳng đi chợ mấy khi, chỉ loanh quanh ở nhà bếp, có
hôm sang khe ruộng dộc hái rau muống, rau cải xoong. Bác Niệm đi
vác củi trong rừng về. Chỗ cửa có gió, bác ngồi nghỉ cho ráo mồ
hôi cái lưng trần. Một hôm như thế, bác Niệm thong thả kể chuyện
cái đêm Tây với ta nổ súng đánh nhau trong thành phố, bác ra cất
chè tươi vùng đồi chùa Trầm. Đáng lẽ chiều thì về, song lại tham
gánh chè bên So Sở hôm sau người ta mới quẩy sang, bác Niệm nán
lại đợi. Thế là tắc đường. Nhà bác ở chỗ bãi rác Tám Mái. Mặt trận
lan ra. Tây chiếm thị xã Hà Đông rồi, bác theo người ta chạy dần
lên Lâm Thao, rồi Phú Thọ, rồi Tuyên Quang.
Bác Niệm đã đi tìm vợ con ở nhiều chợ, từ Cần Kiệm lên chợ
Lâm, chợ Mè. Cũng không gặp ai quen mà hỏi thăm. Biết mẹ con
nhà nó có thoát ra được hay bị mắc vòng vây trong ấy.
Chẳng được tin tức bác gái và thằng cu Nam. “Giời để cho làm
người, năm nay cháu đã lên sáu. Mẹ cháu đần lắm, chỉ quanh quẩn
việc nhà rồi đi đưa chè tháng cho các hàng nước. Đến mùa hè có
bận hơn. Nhiều nhà, khi nóng nực cũng lấy chè tháng. Cái chè tươi
này thiên hạ uống nhiều. Dễ thường nhiều hơn cả chè mạn, chè
Tàu ấy chứ chẳng chơi”.
Chuyện bác Niệm chúng tôi chỉ loáng thoáng biết theo bác nói.
Nhưng mà thật thông cảm lúc nào bác cũng đằng đẵng nỗi nhà.
Giường bác ở cạnh bếp. Sáu chiếc cột vầu chôn thành chân giường,
trên đặt cái giát bằng hai đối nứa ngộ tươi đập giập. Phía đầu kê
