Khoảng nửa đêm, chim khảm khắc gọi nhau vừa mới cất tiếng
sắc lanh lảnh, bác Niệm đã trở dậy. Bác thức từ lúc ấy đến sáng.
Tha thẩn mọi việc.
Nồi nước lá đùm đũm đã được đun sẵn. Chốc lại làm một ngụm.
Đã quen cái lá đùm đũm mùi ngai ngái. Nghe nói bộ đội đi qua rừng
hoang nhiều ngày thiếu thốn, đã tìm ra cái rau “tàu bay” và lá
đùm đũm thay chè. Lá đùm đũm thả vào nước sôi, tan mùi tanh nước
suối. Một người ngày trước buôn chè tươi, chuyên uống chè vò đặc
sánh, thế mà bây giờ chỉ nước lá đùm đũm. Vục từng ống vầu vào
nồi nước vàng đục nhấp từng ngụm, nghe trong bóng tối hai con
khảm khắc hai đầu rừng gọi nhau từ nửa đêm tới sáng bạch. Lúc
ấy bác Niệm đã làm cạn tiệt nồi nước. Đêm nào cũng như đêm nào,
mùa đông đã qua.
Tiếng gà sang canh eo óc ngay ở góc bếp - để chuồng gà trong
nhà, con cáo, con kỳ đà mất rình mò. Bác Niệm lấy hộp kim chỉ ra.
Tấm áo cũ chẳng lọt một chỗ sứt chỉ. Bác lần lần xem đi xem lại
từng đường khâu, soi lên ánh nhựa trám muội đen ngùn ngụt, xem
chỗ nào sắp bợt để liệu mà đụp miếng khác. Áo quần đã bạc
phếch cả lưng, cả đũng, vá miếng như áo cà sa nhà sư.
Đến hồi sắp trở về Hà Nội, hôm ấy cả cơ quan tưng bừng.
Quần áo tử tế trổ ra hết. Có đồng nào đem đi uống sữa “cây số
ba”, cà phê “cây đa nước chảy”, hay vào phở Dơi ngoài tỉnh làm luôn
hai bát - ở rừng ra mà. Chúng tôi đi xem tù binh Tây trắng, Tây đen
đem ở Điện Biên Phủ về làm trại ở thị xã Tuyên Quang đợi ngày Tây
điều đình với ta xong thì cho về xuôi. Bác Niệm cũng đi tới tối mịt
mới về. Tay phe phẩy chiếc mo nang. Cứ hả hê cái vẻ phú ông
thằng bờm thế mà đi xem tù binh. “Nhiều quá, hàng nghìn đứa
