Làm sao cho mẹ tôi vứt đi đâu được việc khâu mướn ăn cơm
khoán, cho bố con tôi thôi đi bổ củi thuê và các em tôi ngày không
cắp cái bị bật quai ra cửa đình nhặt lá đa về phơi lấy cái đun.
Chúng tôi như con săn sắt, con mài mại trong ao làm sao bỗng
thành con cá hóa rồng được. Làng xóm dần dà cũng biết cuộc dan
díu thầm vụng éo le này. Ông phó lý đã đánh cô con gái thừa sống
thiếu chết. Có khi xích chân vào cột buồng cả phiên chợ. Nhưng
mà dường như cô ấy lại càng bồng bột như điên. Sểnh ra lại đi tìm
tôi. Có khi khóc đến hết nước mắt rồi cô bảo tôi hay là bây giờ
hai đứa cùng ra cái đầm đầu làng nhảy xuống trẫm mình. Tôi
phải chắp tay van lạy níu cô ấy lại.
Thế rồi chỉ một việc nhẹ nhàng, vừa tan hoang lại vừa xong.
Bố mẹ cô ấy đã tìm gả được chồng cho con gái. Đất làng này,
nơi môn đăng hộ đối những nhà phó lý, trưởng bạ thường thường
bậc trung, trước sân có hàng cau, vườn sau chuồng lợn ao bèo thì
cũng chẳng mấy khó khăn. Mà cô ấy cũng chẳng tai tiếng đâu
đến nỗi. Những chuyện trai gái phải lòng nhau làng nước coi như
chuyện trẻ con mà người ta đồn đại dông dài chứ phải đâu gái
chửa hoang, quân giang há lên tỉnh la liếm hàng cơm quán trọ.
Thế nào thì rồi mọi chuyện gả bán cũng xong xuôi như trăm nghìn
đám cha mẹ đặt đâu ngồi đấy thôi.
Rồi nhà nọ đi xem mặt, chạm ngõ, ăn hỏi, lại đã qua một cái sêu
Tết tháng Bảy, đến dạo cơm mới tháng Mười này thì cưới. Một
hôm, cô ấy đi chợ rồi không về nữa. Thế là biệt tăm từ ngày ấy.
Bây giờ anh giáo Nhất mới nhớ lại và nhận ra hình như cả một
hồi còn trẻ không khi nào mẹ đi xem hội hè đình đám chèo hát ở
đâu, cũng chẳng biết mặt cái chợ huyện, mà quanh năm mẹ chỉ
như gái đẻ chít khăn vuông sùm sụp, ra cái chợ hôm lèo tèo mấy
