Cho đến sau này, mỗi lúc nhớ cái khúc khổ ấy, bao giờ Cơi cũng
khóc. Đến tận hôm nay, nhớ lại nỗi khổ đời mình đến cái đận ấy,
Cơi còn nghẹn ngào.
Cơi đưa mẹ ra quán giữa đồng. Năm năm trước, bố Cơi đã ra ở
cái quán này. Cơi ngồi với mẹ một lúc, mẹ nói: “Sắp sáng rồi, mày
phải về mở dõi chuồng trâu đi. Mẹ đã liệu được thân mẹ rồi, đừng
lo”.
Cơi trở về, vừa lúc con bác Năm - người thợ cày về ở năm thay
bố Cơi ngày trước, thằng Kể - đương đun nước, chốc nữa ông lý
uống chè sớm.
Thế là mẹ Cơi đã ra khỏi nhà lý Ao. Cũng không ai hỏi đến. Mãi
một hôm xuống chuồng trâu, bà lý Ao mới hỏi Cơi:
- Mẹ mày đâu rồi?
Cơi không nói. Mụ đánh Cơi một cái cốc, rồi cũng chẳng hỏi
thêm. Bấy giờ đương hồi đói, ngoài đường, người đói lũ lượt đi như
cô hồn. Kiếm được miếng ăn càng khó, cái mạng con người càng
rẻ. Bác Năm thợ cày phải về đón cu Kể lên, cũng xin cho vào ở nhà lý
Ao. Ngày ngày cu Kể với cái Cơi băm bèo thay mẹ Cơi, băm cho đến
khi đống bèo lù lù cao lấp cả hai đứa trẻ mới đủ ngữ cho năm con
lợn ăn. Rồi lại hót phân, thả trâu, chăn trâu, rút rơm cứ quần quật,
tối mặt.
Cơi để giấu một nắm cơm từ ba hôm sớm nay mới trốn ra được
với mẹ. Như mọi khi, Cơi chắc lúc này mẹ chưa đi xuống chợ kiếm
ăn. Cơi chạy vào quán, thấy cái chiếu còn đắp. Mở chiếu ra thì
mẹ đã lạnh đen, chết từ bao giờ. Bốn phía đồng không mông
mạnh. Cơi ngồi trong quán, khóc thật to. Cũng không ai nghe tiếng.
