* Còn ngoài khu vực Ả Rập, nhà văn nào được ông coi là “xứng đáng
hơn?”.
– Tôi muốn kể thêm vài đồng nghiệp khác, chẳng hạn nhu El Tayeb người
Xuđăng, hay Taher Wattar người Angiêri và Taher ben Jalloum người
Marốc. Tuy Wattar và Jalloum là hai nhà văn viết bằng tiếng Pháp, song họ
chỉ dùng ngôn ngữ đó để truyền đạt tinh thần bản địa của họ cũng như đề
cập đến những vấn đề của nước họ. Chúng ta không thể trách cứ hai nhà
văn đó về việc họ viết văn qua một ngôn ngữ nước ngoài. Thực tế, hoàn
cảnh xã hội đã buộc họ phải làm như vậy. Còn ngoài khu vực Ả Rập:
Người ta nhắc nhiều đến những tên tuổi như Graham Greene, Albertto
Movaria hay Joice Carol Oates. Theo sự cảm nhận của tôi, Greene và
Moravia là những tài năng khổng lồ. Họ là nhà văn xứng đáng hơn tôi.
“Tương lai? Tôi giơ tay cầu xin như một kẻ hành khất”
* Tại sao ông không bay sang Thụy Điển để trực tiếp nhận giải Nobel?
– Tình trạng sức khỏe của tôi và tư chất con người tôi không cho phép tôi
làm được điều đó. Như tôi đã nói, tôi chưa bao giờ ra nước ngoài. Việc tôi
không rời khỏi Ai Cập đã thuộc về bản chất của tôi, vì sao giờ đây đột
nhiên tôi phải vi phạm nguyên tắc đó?
* Người ta vẫn hay phê phán ông vì trong tác phẩm của mình, ông sử dụng
tiếng Ả Rập bác học ngay cả những đối thoại giữa những nhân vật thuộc
tầng lớp bình dân, những người mà ngoài đời chủ yếu nói tiếng địa
phương. Ông muốn đạt một điều gì qua đó?
– Quả thật tôi luôn tìm cách né tránh mọi thổ ngữ, những tiếng thực sự
được dùng trong hội thoại. Thay vào đó, tôi cố tạo ra một sự thỏa hiệp giữa
tiếng Ả Rập kinh điển và thứ ngôn ngữ mà người dân nước tôi thuộc tầng
lớp xã hội khác nhau nhất vẫn sử dụng hàng ngày. Tôi phải tìm ra một giải
pháp dung hòa như vậy là bởi tôi muốn làm cho toàn bộ thế giới Ả Rập có
