Đã có tới 301 cuốn sách xuất bản chính thức. Đã có tới 25 năm hoạt động
sân khấu với 25 tập của Dumas toàn tập và nhiều vở kịch không được thu
thập. Đã có những chuyến đi khắp châu Âu, từ Caucase tới Algérie. Đã có
hai đứa con được thừa nhận, Alexandre và Marie, và nhiều đứa con khác
mà ông nuôi dạy một phần, để rồi người đời mất dấu vết từ năm 1930. Đã
có vô vàn người tình (Schopp đã thống kê tới 29 người). Đã có cuộc phiêu
lưu chính trị bên cạnh Garibaldi và cuộc sống lưu vong ở Bruxelles khi Đế
chế thứ hai đăng quang.
Đã có những người bạn (Hugo, Nerval, Nodier) và những kẻ thù (Balzac).
Đã có những cộng sự viên (mà những đầu óc buồn rầu đã có sự bất nhã gọi
là “những kẻ cộng tác kín” của nhà văn). Đã có lâu dài Monte-Cristo mà
Dumas cho xây ở Marly-le-Roi miền Nam nước Pháp, nơi ông đem lại
những lễ hội xa hoa trước khi đem bán lại vì sa sút. Đã có hai chiếc du
thuyền Monte-Cristo và Emma (bị đắm năm 1864). Đã có những tờ báo –
tờ Monte-Cristo và tờ Dartagnan do ông lãnh đạo và soạn thảo một mình.
Đã có những kẻ ăn bám sự giàu có của ông (“Người ta bảo tôi là một cái rổ
thủng, nhưng không phải tôi tạo ra các lỗ thủng”) và sự khốn cùng gần như
đơn độc ở những năm cuối đời, trong khi công chúng xa lánh và Dumas đôi
khi vất vả mới viết được.
Cuộc đời của Dumas cũng phi thường như một số nhân vật của ông. Thực
vậy, Dumas đã quyến rũ thế kỷ XIX. Không ai là hiện thân nền văn chương
Pháp hay hơn ông ở thời đại đó. Hernani có thể chứa đựng nhiều bài thơ
rực rỡ hơn, nhưng chính vua Henri III và triều đình đã mở đầu tấn bi kịch
lãng mạn đó. Chính trong Ba người lính ngự lâm pháo thủ mà triều đại vua
Louis XIII sống lại mãi mãi. Chắc chắn có những tiểu thuyết được xây
dựng tốt hơn Tử tước Bragelonne, nhưng không ai có thể đem lại một cách
chính xác và xót xa cảm giác về thời gian trôi qua, về những cuộc đời bại
hoại (và Proust, người đã đề cao ông hết mức, đã không lầm: Đó là một
trong những cuốn tiểu thuyết vĩ đại nhất của nền văn chương của chúng ta).
Và Bá tước Monte-Cristo cũng như Tấn trò đời đã tỏ rõ guồng máy của chế
