“Anh cười nhạo tôi chắc?” Tướng quân quát lên. Ông quay sang gã
người Pháp và nói bằng tiếng Pháp rằng tôi đã cố tình gây chuyện cho
bằng được. De-Grie chỉ nhún vai cười nhạt một cách khinh bỉ.
“Ồ, xin ngài đừng có ý nghĩ như vậy!” Tôi nói to với tướng quân.
“Hành vi của tôi tất nhiên là không hay ho gì, tôi hết sức thành thật thú
nhận như vậy. Hành động của tôi thậm chí có thể gọi là trò trẻ con ngu
ngốc và thô lỗ. Nhưng có một nguyên do, mà theo tôi hầu như có thể khiến
tôi không thấy phải ân hận. Thời gian gần đây, khoảng hai ba tuần trước,
tôi cảm thấy trong người không khỏe, tôi ốm, thần kinh căng thẳng, hay
tức giận, hoang tưởng, và có nhiều khi không làm chủ được ý chí. Thú
thật, nhiều khi tự dưng tôi muốn gặp bá tước De-Grie đây và… nhưng
thôi, chẳng cần nói tiếp làm gì, nói ra sợ ngài ấy sẽ tự ái. Tóm lại, đó là
những biểu hiện của bệnh tật. Tôi không biết liệu bà nam tước
Vurmerhelm có tính đến cái nguyên do ấy không, nếu tôi đến xin lỗi bà ấy
(vì tôi có ý định xin lỗi)? Tôi cho rằng chắc bà ta sẽ không tính đến, hơn
nữa, theo như tôi được biết, trong giới luật sư thời gian gần đây người ta
bắt đầu hay lạm dụng lý do này: trong những vụ án hình sự, các luật sư rất
hay bào chữa cho tội phạm là thân chủ của mình bằng lý do là ở thời điểm
phạm tội họ không nhớ gì cả và rằng dường như có một thứ bệnh như vậy.
Giết người xong, họ bảo thế, và không nhớ gì cả. Ngài hãy hình dung,
thưa tướng quân, y học cũng ủng hộ. Đúng là có căn bệnh như vậy, có một
trạng thái gọi là mất trí nhớ tạm thời, khi con người không còn nhớ gì cả,
hay chỉ nhớ một nửa, một phần tư. Như hai ông bà nam tước là người
thuộc thế hệ cũ, hơn nữa lại là những điền chủ Đức. Tôi chắc là họ chưa
biết đến tiến bộ này của y học và luật học, do đó họ sẽ không chấp nhận
cách giải thích của tôi, ngài nghĩ sao, thưa tướng quân?”
“Thôi đủ rồi, thưa anh,” tướng quân quát lên, giọng nghẹn lại vì tức
giận, “đủ rồi! Tôi sẽ cố để từ nay vĩnh viễn thoát khỏi những trò con nít
của anh. Anh sẽ không cần xin lỗi ông bà nam tước đâu. Bất cứ cuộc tiếp
xúc nào với anh bây giờ, cho dù là thể theo yêu cầu được đến xin lỗi của
anh, cũng sẽ là quá sỉ nhục đối với họ. Khi biết anh thuộc số người nhà
