Trong những ngôn ngữ rất, rất cần thiết phải “đào bới”, “lục lọi” để tìm
cho ra những vết tích cổ của ngôn ngữ loài người, cũng như các nhà nghiên
cứu khảo cổ đã moi lên được những di tích của nhà ở và công cụ tại các nơi
trú chân của người nguyên thủy.
Cố nhiên không phải mọi người có thể là một nhà khảo cổ của từ điển.
Mọi việc sẽ bị đổ vỡ, nếu như không được chuẩn bị kỹ càng và nếu như
không có kiến thức. Vì rằng, các từ ngữ cổ không còn được giữ trong ngôn
ngữ hiện đại như được giữ trong nhà bảo tàng. Trong vòng nhiều thế kỷ,
những lời nói đã thay đổi khá nhiều. Nó chuyển từ ngôn ngữ này sang ngôn
ngữ khác, nó kết bện lại với nhau, nó biến đổi cả phần đầu và phần cuối của
từ. Có khi một từ ngữ chỉ còn giữ lại được cái gốc của nó, giống như một cây
đã bị đốt cháy, chỉ còn trơ lại cái gốc đen sì. Song cứ nhìn vào cái gốc nguyên
của từ ngữ đó cũng có thể đoán biết được cái từ ngữ này có nguồn gốc từ đâu.
Trong vòng nhiều thế kỷ, không phải chỉ có cấu trúc của từ biến đổi mà
cả ngữ nghĩa của nó cũng thay đổi. Thường thường xảy ra một hiện tượng là
một từ cũ đã tiếp nhận một ý nghĩa mới. Hiện tượng này cho đến nay vẫn
đang diễn ra. Khi một vật mới xuất hiện, chúng ta không phải thường xuyên
nghĩ ra được một từ mới đặt tên cho nó, mà thong thường tìm trong kho từ
vựng sẵn có rồi gắn vật mới vào từ cũ, giống như ta gắn một nhãn hiệu vào
một sản phẩm mới...
Nhưng nếu đào bới sâu nữa thì công việc trở nên phức tạp hơn. Do vậy
cần thiết phải có tri thức sâu rộng về môn ngôn ngữ lịch sử để có thể tìm cái
ý nghĩa cổ xưa đã mất của từ. Có những ngôn ngữ đã gọi con sư tử là “con
chó to”, con cáo là “con chó nhỏ”... Rõ ràng là vì từ “Con chó” xuất hiện
trước từ con “sư tử” và con “cáo”.
TÀN TÍCH CỦA NGÔN NGỮ CỔ XƯA
Trong một cuốn sách của viện sĩ hàn lâm Mết-cha-ni-nốp có nói là trong
ngôn ngữ của dân tộc I-u-ca-ghi-a, có một từ nếu dịch thật sát thì nghĩa là
