cả. Ở châu Âu, nếu kẻ nào chiếm lấy vật ai không phải của mình thì sẽ bị tù
tội: ở châu Mỹ thì không có của riêng, chẳng có nhà giam và những tên cai
ngục.
Dù sao thì người da đỏ châu Mỹ cũng có luật lệ riêng của mình mà mọi
người phải tôn trọng, nhưng không phải luật lệ như ở châu Âu.
Ở châu Âu, nhà nước trông coi để cho người nghèo không được lấy tài
sản của người giàu, và đày tớ phải tuân lệnh chủ, nông nô phải làm ruộng cho
địa chủ. Ở đây mỗi người được sự che chở của tất cả mọi người trong thị tộc
và bộ lạc. Nếu có ai bị người ở bộ lạc khác giết thì tất cả bộ tộc kéo đi đánh
báo thù. Cũng có khi công việc dàn xếp êm thấm; bố mẹ kẻ giết người nhận
lỗi và nộp của cho bố mẹ người xấu số để chuộc tội cho con.
Ở châu Âu có các ông hoàng đế, vua chúa. Ở đây, trong rừng và thảo
nguyên Mỹ, thì chẳng có ngai vàng, vua chúa gì cả. Một “hội đồng các thủ
lĩnh” thảo luận trước mặt cả bộ lạc để quyết định mọi công việc chung.
Những người thủ lĩnh ấy được lựa chọn vì có tài đức và nếu họ làm không
tròn trách nhiệm thì sẽ bị bãi chức. Họ không phải là người chủ nắm hết vận
mệnh những người trong bộ lạc. Trong một vài bộ lạc của người da đỏ, danh
từ “thủ lĩnh” nghĩa là diễn giả.
Trong thế giới cũ, vua là người chủ cả nước, người cha là chủ gia đình.
Nước là tổ chức xã hội lớn nhất, và gia đình là tế bào xã hội nhỏ nhất. Vua có
quyền xét xử và trừng phạt thần dân, cũng như cha có quyền trừng trị con cái.
Vua truyền lại đất nước cho thái tử, cha để lại của chìm, của nổi cho con.
Ở thế giới mới này, người cha không có quyền hành gì đối với con cái:
con cái thuộc quyền người mẹ, và suốt đời ở với mẹ. Trong các “ngôi nhà
dài”, phụ nữ nắm quyền chỉ huy. Ở châu Âu, con trai ở lại nhà bố mẹ mình,
còn con gái theo về ở nhà chồng. Ở đây trái ngược hẳn lại: phụ nữ cưới
chồng về nhà và nắm quyền chỉ huy trong nhà.
Một người du khách thời đó đã chép lại như sau:
