CUỘC CÁCH MẠNG NGƯỢC TRONG KHOA HỌC - Trang 11

mặt với sự bất trắc của thế giới xung quanh do sự khiếm khuyết về tri thức
mang tính bản thể của mình

[3]

. Chúng là tri thức xã hội cho phép các cá

nhân điều chỉnh các kế hoạch hành động của mình qua các quá trình học
hỏi sao cho các kế hoạch của họ trở nên ngày càng tương hợp với nhau,
nhờ đó các trật tự tự phát trong xã hội được hình thành và phát triển. Trong
vai trò những nhà nghiên cứu, chúng ta chỉ có thể tái dựng được cấu trúc có
trật tự của hiện tượng xã hội bằng cách khám phá các quy tắc hành xử chi
phối hành động của các cá nhân; đó cũng chính là đóng góp thực sự của các
nhà nghiên cứu cho khoa học xã hội, vì rằng cá nhân bình thường hiếm khi
nhận ra được mình đang bị chi phối bởi những quy tắc hành xử gì, và vì thế
anh ta chỉ có thể đưa ra được những quan niệm đại chúng về các hiện tượng
xã hội. Hayek chính là người đã dấn thân nghiên cứu về sự tiến hóa của các
hệ thống các quy tắc hành xử trong suốt cuộc đời còn lại của mình qua các
tác phẩm Law, Legislation and Liberty (1973,1976,1979) và The Fatal
Conceit: The Errors of Socialism
(1988). Trong những tác phẩm ấy, ông đã
chỉ ra rằng một xã hội tự do hoàn toàn có thể vận hành trong trật tự dựa trên
những quy tắc, những luật lệ minh bạch và phổ quát, được các cá nhân
chọn lọc qua quá trình thử sai khi tương tác với nhau trong cuộc sống hằng
ngày.

Luận đề quan trọng thứ ba là lí thuyết về hiện tượng xã hội cần phải là lí

thuyết về quá trình hình thành hiện tượng (process theory). Luận đề này
được rút ra từ việc phương pháp nghiên cứu đúng đắn các hiện tượng xã
hội phải là phương pháp compozit. Trong con mắt của Hayek, mọi lí thuyết
đều tước bỏ một phần sự thật, nhưng lí thuyết tĩnh về trạng thái cân bằng
của xã hội lại là lí thuyết tước bỏ đi phần sự thật chính yếu nhất bởi nó loại
bỏ tính nhân-quả của hiện tượng. Theo phương pháp compozit, để hiểu
được hành động con người chúng ta phải xuất phát từ các mong muốn và
niềm tin ẩn đằng sau hành động. Các mong muốn và niềm tin này sẽ khiến
cho con người xây dựng kế hoạch để thỏa mãn các mong muốn đó, và sau
đó thực hiện một loạt các hành động để hoàn thành kế hoạch đặt ra. Tương
tự, để hiểu được các kết quả của thị trường, chúng ta cũng phải xuất phát từ

Liên Kết Chia Sẽ

** Đây là liên kết chia sẻ bới cộng đồng người dùng, chúng tôi không chịu trách nhiệm gì về nội dung của các thông tin này. Nếu có liên kết nào không phù hợp xin hãy báo cho admin.