Ông có nghĩ rằng chính trong giai đoạn nhũng ngày tháng học tập
và tìm hiểu về chính trị kết thúc là khi ông đã có đủ kiến thức cũng như
những hành trang cần thiết để bắt đầu một cuộc sống hoạt động chính trị
thực thụ?
Phải nói là tôi đã tiến bộ rất nhiều so với ngày đầu tiên tôi vào đại học
vài năm trước đó, nhưng ngay cả sau khi tốt nghiệp vẫn còn nhiều điều cần
học hỏi - thậm chí ngay bây giờ cũng vậy.
Tôi đã học được những điều tinh túy gì từ các nhà Tư tưởng Cách
mạng vĩ đại ư? Nếu từ Marti thì đó là cảm hứng và lòng nhiệt huyết, là tấmả
thân vì lý tưởng của ông cũng như nhiều phẩm chất khác, nhưng quan trọng
nhất là đạo đức, trên tất cả là đạo đức. Có một câu ông nói mà mãi mãi tôi
không bao giờ quên được - “Tất cả vinh quang trên thế gian cũng chỉ nằm
gọn trong một hạt ngô!” - tôi thấy cách diễn giải như vậy đẹp đến ngỡ
ngàng, vượt trên mọi sự phù phiếm và giả tạo cũng như tham vọng điên
cuồng của con người, như một lời cảnh tỉnh đối với bả hư danh mà tất cả
những người cách mạng như chúng tôi lúc nào cũng phải cảnh giác. Với
những giá trị đạo đức đó tôi chẳng khác nào người chết đuối vớ được cọc.
Đạo đức, những giá trị chi phối hành vi của mỗi con người, là điều tinh túy
nhất, quan trọng nhất, một kho báu vô giá.
Từ Mác, tôi nhận được cơ sở đánh giá và phân tích về xã hội loài
người; nếu không, một người chưa từng đọc những lý giải và phân tích của
ông hoặc chưa được giảng giải, sẽ chẳng khác gì bị quẳng giữa một khu
rừng rậm rạp lúc đêm đen, hoàn toàn không biết gì về phương hướng, đông,
tây, nam, bắc. Mác cho chúng ta biết xã hội là gì và lịch sử phát triển của xã
hội. Nếu không có Mác, chúng ta không thể có cơ sở lý luận để diễn giải và
phân tích các sự kiện lịch sử - những quy luật phát triển và vận động của xã
hội cùng xu hướng trong tương lai của một nhân loại đang còn trong giai
đoạn tiến hóa và hoàn thiện.
Ông và tôi cũng như hầu hết mọi người trên thế giới đều lo lắng trước
những Học thuyết và Tư tưởng về toàn cầu hóa tân tự do đang hết sức thịnh
hành hiện nay, còn đối với một người sống trong thời thực dân thì có lẽ ông
ta sẽ phải chết khiếp với những tư tưởng này; ngay cả Marti chắc cũng phải
