Những gì tôi phát hiện trong thời gian đó là một Fidel đời thường, có
thể nói là ngượng nghịu, một người đàn ông lịch sự và niềm nở luôn tôn
trọng và quan tâm tới người tiếp chuyện mình, ông nói chuyện với sự nhiệt
tình và sôi nổi, nhưng vẫn giữ được nét kiểu cách và những cử chỉ của một
tác phong lịch lãm cổ xưa đã giúp ông được xưng tụng là “quý ông Tây Ban
Nha cuối cùng”, ông luôn quan tâm lắng nghe người khác, coi họ như
những con người - đặc biệt là với những ngưòi ông làm việc cùng, các nhân
viên và đội bảo vệ - và ông không bao giờ cao giọng. Tôi chưa bao giờ
nghe thấy ông ra lệnh. Tuy vậy, cho dù đang ở đâu, ông cũng luôn khẳng
định được quyền lực tuyệt đối của mình - đó chính là sức mạnh trong tính
cách lãnh tụ của ông. Nơi nào có ông, ở đó chỉ có một tiếng nói: của ông.
Ông ra tất cả các quyết định, từ lớn đến nhỏ. Mặc dù ông tham khảo ý ki
của các lãnh đạo khác trong Đảng và Chính phủ một cách rất tôn trọng và
“chuyên nghiệp”, nhưng cuối cùng vẫn là Fidel quyết định. Không một ai
trong bộ máy lãnh đạo xung quanh Fidel, kể từ khi Che Guevara hy sinh, có
được tầm trí tuệ sánh ngang với ông. Về khía cạnh này, ông khiến chúng ta
có cảm giác ông là người cô đơn, không có bạn bè thân thiết, không có
người ngang hàng về mặt trí tuệ.
Theo như những gì tôi thấy từ trước đến nay, ông là một lãnh tụ sống
rất khiêm tốn, giản dị, trong những điều kiện phải gọi là khắc khổ: hoàn
toàn không có gì là xa hoa, sang trọng; những vật dụng thường ngày chỉ ở
mức tối thiểu; thức ăn đạm bạc, lành mạnh và toàn là thức ăn chay. Cuộc
sống của ông giống như của một quân nhân - tu sĩ. Hầu hết kẻ thù của ông
đều phải thừa nhận rằng ông là một rất ít các nguyên thủ quốc gia không hề
lợi dụng địa vị của mình để làm giàu cho cá nhân.
Trung bình mỗi đêm ông ngủ khoảng bốn giờ đồng hồ, và thỉnh
thoảng nghỉ trưa khoảng một hoặc hai tiếng. Ngày làm việc của ông, cả bảy
ngày trong tuần, thường kết thúc vào lúc 5-6 giờ sáng, khi bình minh bắt
đầu hé rạng. Đã hơn một lần ông phải gián đoạn cuộc trò chuyện của chúng
tôi vào lúc 2-3 giờ sáng vì, vẫn mỉm cười tươi tỉnh dù mệt mỏi, ông phải
tham dự “một cuộc họp quan trọng”... Một hành trình, một chặng đường từ
nơi này sang nơi khác, một cuộc họp, một chuyến thăm, một buổi xuất hiện
