chẳng thèm tham khảo ý kiến chúng tôi mà cứ thế đồng ý (với Mỹ) về việc
rút tên lửa ra khỏi Cuba dưói sự thanh sát của Liên hợp quốc, và chúng tôi
đã phải lên tiếng, “Không, không ai được phép tới đây mà thanh sát gì hết.
Chúng tôi không cho phép chuyện đó xảy ra. Nếu các đồng chí muốn rút thì
việc đó hoàn toàn không liên quan gì đến chúng tôi cả”. Và thế là họ đành
nghĩ ra một thủ tục mới - họ tiến hành thanh sát việc rút tên lửa ngay trên
biển. Cách hành xử của họ đã gây ra rất nhiều căng thẳng trong quan hệ
giữa hai bên, nhưng dù sao Liên Xô cũng là một siêu cường. Chúng ta có
thể nói rất lâu mà cũng không hết chuyện về chủ đề này - đã có rất nhiều sai
lầm; tôi cũng đã nhiều lần đề cập đến vấn đề này.
Thêm một chi tiết khác liên quan đến chủ đề này. Khi Liên Xô rút
hết, năm 1991, khi họ rút lữ đoàn quân Xô Viết cuối cùng ra khỏi Cuba...
Không, chuyện đó do họ đàm phán trực tiếp với phía Mỹ, hoàn toàn
không tham khảo ý kiến của chúng tôi. Nói chung là họ đàm phán tất cả mà
không bao giờ nói với chúng tôi một câu nào. Mà thật ra khi đó cũng chẳng
có lý do gì để mà đàm phán về lữ đoàn đó; cả nhân sự và trang thiết bị của
đơn vị đó đã suy yếu đến mức gần như kiệt quệ - làm sao nó có thể chiến
đấu được khi mà Liên Xô đã bị chia rẽ và đang tan rã trong khi cán bộ và
chiến sĩ của lữ đoàn là người đến từ các nước Cộng hòa khác nhau? Cho dù
thực tế là những người lính Xô Viết luôn sẵn sàng chiến đấu về mặt kỹ
thuật, họ rất dũng cảm, điều đó đã được họ chứng tỏ trong chiến tranh thế
giới thứ 2. Nhưng tới thời điểm tiến hành rút quân về thì tình hình ở Liên
Xô (cũ) đã hết sức tồi tệ.
Khi đó chắc nhiều người đã nghĩ rằng đổi lại việc Liên Xô đồng ý
rút nốt lữ đoàn cuối cùng ra khỏi Cuba, thì lẽ ra đã có thể thuyết phục
đuời Mỹ rút khỏi căn cứ của mình ở Guantánamođúng không?
Hừm, tôi nghĩ khả năng đó chỉ có thể xảy ra trong giai đoạn cuộc
khoảng hoảng tên lửa tháng 10 năm 1962, như tôi đã nói. Lẽ ra đã có thể
giành được sự nhượng bộ (từ phía Mỹ) một cách dễ dàng mà chỉ cần bình
tĩnh và khôn ngoan một chút, bởi vì khi đó cả thế giới sẽ không đời nào để
yên cho Mỹ lôi kéo tất cả vào một cuộc chiến tranh hạt nhân.
Một cuộc chiến tranh hạt nhân trên toàn thế giới.
