chiếm được cảm tình của người con gái! Tôi không hề cường điệu đâu. Tôi
đã sống ở một thời kỳ mà mọi chuyện là như vậy đấy.
Cá nhân ông còn nhớ gì về những cuộc tranh luận xoay quanh Nội
chiến Tây Ban Nha
Năm 1936, tôi được gửi vào trường học nội trú ở Santiago de Cuba,
và mùa hè năm đó, khi chiến tranh nổ ra, tôi đang về nhà ở Birán nghỉ hè;
và vào thời gian đó chắc tôi được khoảng, tôi cũng không biết nữa, gần
mười tuổi gì đó, tôi cũng không nhớ là tôi đã học xong lớp hai chưa...
Vậy chuyện gì xảy ra ư? Khi tôi từ Santiago về Birán để nghỉ hè, vì
tôi đã biết đọc biết viết, Manuel García, người đầu bếp đi tập tễnh, người
đàn ông chăm chỉ đang sống ở một ngôi nhà nhỏ gần bưu điện - Manuel
García chạy lại bên tôi và nhờ tôi đọc báo cho ông ta nghe. Ông ta là một
người ủng hộ phe Cộng hòa cực kỳ nhiệt thành - tôi chỉ muốn cho ông biết
tinh thần chung của giai cấp đó là thế, tôi cũng thường tự hỏi tại sao ông ta
lại là một người Cộng hòa cuồng nhiệt như vậy, và rất phản đối giáo hội, tôi
chỉ muốn trình bày sự thật - và thế là tôi đọc báo cho ông ấy nghe và nói
cho ông ấy biết tình hình ở Tây Ban Nha. Chính qua đó mà tôi biết về cuộc
chiến, trước khi tôi tròn mười tuổi. Tôi đọc khá nhiều báo cho ông ấy nghe.
Tôi nhớ là một trong những tờ báo được chuyển về Birán khi đó có tên gọi
là Information, và cả những tờ khác, như El Mundo, El Pais, và El Diario
de Cuba, nhưng tờ báo chủ yếu ở vùng này là Diario de la Marina.
Đó là một tờ báo của Thủ đô Havana.
Không, không, không phải là báo Havana - nó được phát hành khắp
cả nước. Ngay từ thời Chiến tranh Độc lập nó đã là một tờ báo thân Tây
Ban Nha và là tờ cực hữu nhất trong số những tờ báo từng có ở Cuba trước
khi Cách mạng thành công. Nó có cả một phụ trang toàn ảnh, thường phát
hành vào số Chủ nhật. Một tờ báo rất nổi tiếng, vởi cơ man nào là trang
quảng cáo, dày cộp, và nó được đưa đến ngôi nhà nhỏ bằng gỗ của García
còn tôi thì đến đó đọc cho ông ấy nghe. Tôi đọc từ trang đầu đến trang cuối.
Hồi đó quân chống Cộng hòa được gọi là quân “phiến loạn” - nhưng nghe
như khen thì đúng hơn.
Đó là những kẻ đứng về phe Franco.
