chị gái cả của chúng tôi, Angelita, hơn tôi ba tuổi bốn tháng, tới nhà cô ấy ở
Santiago. Nếu hồi đó tôi lên sáu thì chị ấy cũng phải 9 hay 10 tuổi gì đó. Và
thế là chị ấy được đưới Santiago, bố mẹ tôi cũng tống tôi đi cùng: sẽ rất tốt
cho muchachito (thằng nhóc) nếu nó cũng đến Santiago, để học hành tốt
hơn trong nhà của cô giáo. Ý tưởng đó khiến tôi vô cùng phấn chấn - tôi rất
tò mò nơi đó như thế nào, và thế là tôi lên đường không kịp suy nghĩ gì cả.
Santiago đã tạo ra được ấn tuợng như thế nào đối với ông, một cậu
bé vừa từ nông thôn ra?
Thời đó Santiago vẫn chỉ là một thành phố rất nhỏ, nếu so với chính
nó bây giờ, nhưng ấn tượng mà nó tạo ra với tôi phải nói là cực kỳ to lớn.
Trong mắt tôi nó là một thành phố khổng lồ. Một ấn tượng rất mạnh mẽ,
giống như năm tôi lên 16 tuổi và lân đầu tiên nhìn thấy Havana, thủ đô của
nước Cộng hòa. Tại Havana này, tôi đã thấy những ngôi nhà rất to, những
tòa nhà 4-5 tầng mà đối với tôi là rất vĩ đại. Thành phố Santiago mà tôi biết
trước đó chỉ toàn những ngôi nhà nhỏ, một tầng, những tòa nhà nhiều tầng
là rất hiếm hoi. Vì thế khi tôi tới Havana, nó cũng tạo cho tôi một ấn tượng
hết sức mạnh mẽ.
Nhưng cũng phải nói là khi tôi tới Santiago năm lên sáu tuối, lần đầu
tiên tôi được nhìn thấy đại dương. Tôi đến từ vùng nông thôn, giữa khu đồi
núi nằm sâu trong đất liền. Và giờ đây lần đầu tiên tôi được nhìn thấy biển
qua cửa vịnh Santiago, tôi đã bàng hoàng không nói lên lời.
Ngôi nhà của cô giáo ông ở Santiago trông thế nào?
Đó là một ngôi nhà gỗ trên đồi Intendente, thuộc hạt El Tívoli, một
hạt tương đối nghèo... Và đó là một ngôi nhà chật chội, ẩm thấp, trong đó
có một phòng khách bé tí xíu kê một chiếc đàn piano, hai phòng ngủ, một
phòng tắm, và hàng hiên trông ra dãy núi Sierra Maestra rất đẹp và, ngay s
đó, Vịnh Santiago.
Ngôi nhà nhỏ, với mái nhà và các bức tường bằng ván gỗ bạc phếch,
thủng dột lỗ chỗ, trông ra một quảng trường nhỏ, thật ra chỉ là một bãi đất
trống, chẳng có cây cối gì. Bên cạnh là một dãy nhà một phòng. Rồi ở khu
tiếp theo có một cửa hàng bách hóa nhỏ bán kẹo dừa, nấu bằng đường nâu.
Trước cửa ngôi nhà, phía bên kia quảng trường, tôi nhớ là có một ngôi nhà
