và Hoàng đế Haile Selassie bỏ chạy. Năm 1914, Anh quốc chấm dứt cuộc
phiêu lưu này của người Italia và đưa Haile Selassie trở lại ngai vàng.
[42]
Eusebio Leal, sử gia và là người đi đầu trong công cuộc phục hồi
kiến trúc của thành phố cổ Havana.
[43]
Ở đây có sự tối nghĩa trong hình thức câu hỏi, trong tiếng Tây
Ban Nha là “Decididte, la guerre le interesaba”. Việc sử dụng mạo từ “la” là
bắt buộc trong tiếng Tây Ban Nha, nhưng “la guerra” có thể chỉ hoặc là một
cuộc chiến nói chung, hoặc là cuộc chiến cụ thể mà Ramonet và Castro đã
nói đến. Sự tối nghĩa này cũng xuất hiện trong các câu hỏi sau, khi Castro
hỏi có ý chỉ cuộc chiến nói chung nhưng Ramonet lại nói về cuộc chiến
Abyssinian.
[44]
Kinh Cựu ước: 18-27. Noah nguyền rủa Ca-nan, cháu nội mình,
con của Ham, và đày ông cùng với hậu duệ của ông lầm kiếp n lệ.
[45]
Đại uý Joaquin Barberan y Tros và Thượng uý Joaquin Collar y
Serra bay 4.000 dặm trên mặt nước trong 39 giờ, 55 phút, chuyến bay
dài nhất trên đại dương cho đến thời điểm đó. Ngày 10 tháng 6 năm 1933,
lúc 4 giờ 45 phút sáng Barberan và Collar cất cánh từ sây bay Tablada ở
Seville, Tây Ban Nha với chiếc máy bay hai tầng cánh Cuatro Vientos (Bốn
làn gió) hướng đến Cuba. Lúc 3 giờ 40 chiều ngày 11 tháng 6 theo giờ
Cuba, họ hạ cánh xuống sân bay Camaguey. Từ Camaguey, họ bay đến sây
bay Columbia ở Havana. Vài ngày sau, trong chuyến bay từ Havana đén
Mêhicô City, họ mất tích.
[46]
Ngày 3 tháng 2 năm 1932, khi Castro mói năm tuổi rưỡi, một
trận động đất mạnh đã làm rung chuyển cả khu vực miền đỏng hòn đảo,
trong đó bao gồm cả khu vực Biran. Thành phố Santiago bị thiệt hại nghiêm
trọng.
[47]
Gerardo Machado (1871-1939) là Tổng thống độc tài Cuba từ
1925-1933. Ông ta nổi tiếng là người có lập trường thân Mỹ và đàn áp dã
man bất kỳ người nào chống lại chế độ. Ông ta chạy khỏi Cuba vào tháng 8
