Khi có kẻ thù tiến công, vị thủ lĩnh Hồi giáo nghiêm khắc bao giờ cũng ra
lệnh bảo vệ nguồn suối trước nhất. Khi tiến công vào vùng quân địch, ông
ra lệnh chiếm nguồn suối đầu tiên.
Ngày xưa, khi ái đó nhận ra kẻ thù có nợ máu với mình đang tắm dưới
sông thì anh ra sẽ không dìm chết kẻ thù của mình chừng nào kẻ thù chưa
lên bờ và chưa cầm vũ khí.
Nhưng thường thì tôi nhớ đến phong tục khác cũng gắn liền với nước, tuy
hoàn toàn yên lành. Phong tục đó có tên gọi là “chú lừa cầu mưa”.
“Cái nóng trưa hè trong thũng lũng Đaghextan” - chẳng phải ngẫu nhiên
mà nhà thơ xưa đã viết như thế. Cái nóng trưa hè ở miền chúng tôi quả là
khủng khiếp, gay gắt. Đất khô nẻ, đá nứt ra như bị hun nóng trong lò. Cây
lá héo hon, cánh đồng khô cứng. Tất cả đều ngong ngóng trông mưa, từ cây
cối đến chim chóc, bầy cừu và tất nhiên là con người nữa.
Lúc ấy dân lành mới chọn lấy một chú bé, khoác lên mình nó chiếc áo kết
bằng đủ thứ cỏ héo khô dưới ánh mặt trời - trông cậu ta như một đứa trẻ
người da đỏ. Đó chính là “chú lừa cầu mưa”. Lũ trẻ tương tự như nó buộc
dây dắt nó đi khắp làng vừa đi vừa hát bài khấn khứa ê a:
Lạy trời mưa xuống
Lấy nước tôi uống
Lấy ruộng tôi cày
Lấy đầy bát cơm
[11]
Những người lớn tuổi đổ ra đường: chạy tới “chú lừa cầu mưa” lấy bình,
lấy chậu té nước vào nó: đế theo bài hát của lũ trẻ, họ lầm rầm khấn: “Cầu
trời phù hộ!...Cầu trời phù hộ!...”
