Mải mê nhìn quanh mình, ông leo lên, không còn ý thức đến cái nóng của
ban trưa, và khi ông đợi chờ cái khoảnh khắc khi ông sẽ nhìn thấy cái mé
rừng nằm trên đỉnh đồi, thì cái ngày đi với Burkhardt đã trở lại với ông, ông
nhớ đến cuộc đàm thoại của họ cho đến những lời đích xác của bạn ông và
gợi nhớ lại cái quang cảnh xanh rờn chớm hè ấy, mà kể từ lúc ấy đã trở nên
đậm đà và êm đềm hơn. Ông đã bị tràn ngập bởi một cảm giác mà lâu rồi
ông không biết đến và sự tái xuất hiện ngẫu nhiên của nó đã nhắc nhở ông
một cách thấu suốt đến cái tuổi trẻ của ông. Và rằng đối với ông thì hình
như kể từ cuộc bách bộ trên đồi với Otto đó một thời gian đằng đẵng đã trôi
qua và chính ông đã trưởng thành, đã biến đổi và tiến tới một hạn độ như
thế cho nên ông không thể nào không nhìn lại đời mình như ông có vào lúc
bấy giờ với một lòng trắc ẩn trớ trêu nào đó.
Ngạc nhiên bởi cái cảm giác rất là trẻ trung này, mà hai mươi năm trước
đây nó đã là một phần của cái đời sống hằng ngày của ông, hiện giờ nó đã
làm ông xúc động như là một sức dụ hoặc hi hữu, ông đã nhìn lại cái mùa
hè ngắn ngủi ấy và đã khám phá ra một cái gì vốn từng xa lạ với ông chỉ
mới ngày hôm qua đây. Hồi tưởng đến những ngày trong hai hoặc ba tháng
đã qua, ông nhận thấy mình đã chuyển hóa; ngày hôm nay ông nhận thấy
thông suốt và một cảm giác vững chắc như với con đường trước mặt nơi mà
chỉ một thời gian ngắn trước đây nơi đó chỉ là bóng tối và sự phức tạp mà
thôi. Cái đó tỉ như một lần nữa đời ông đã trở nên là một dòng suối trong
vắt hoặc một dòng sông, nhất quyết cuốn trôi về phía đã được phó thác cho
nó, trong khi cho tới bây giờ nó bị ứ đọng trong cái hồ đầm lầy do dự. Bây
giờ thì điều trở nên rõ ràng với ông là cuộc hành trình của ông không thể
khả dĩ dẫn dắt ông trở lại đây, rằng chẳng có cái gì để cho ông làm tại đây
hơn là ngõ lời giã biệt, có lẽ với một con tim rướm máu nhưng không hề gì.
Đời sống của ông lại tuôn chảy, nhất quyết hướng về tương lai và tự do.
Mặc dù vẫn chưa ý thức đến điều đó, bên trong con người ông, ông đã chối
bỏ và cắt đứt liên lạc của mình với thành phố và vùng quê, với Rosshalde
và với vợ ông.
