đồng với một lời tuyên bố chính thức cổ ở Anh rằng trẻ nhỏ có thể được
trông thấy nhưng không được phép nghe thấy.
Mô hình phương pháp làm cha mẹ độc đoán cũng tiêu tan vào năm
1968. Nếu ai ai cũng nói về bình đẳng, vậy tại sao trẻ em không được
nói tại bàn ăn tối? Mô hình nguyên thủy của Rousseau – trẻ em là
những tấm bảng trắng – không còn phù hợp với xã hội mới được giải
phóng ở Pháp nữa
Giữa bước chuyển thế hệ này, Françoise Dolto xuất hiện – một “vị
thần” khác của phương pháp làm cha mẹ ở Pháp. Những người Pháp mà
tôi trò chuyện cùng – thậm chí cả những người không có con – không
thể tin rằng người Mỹ chưa từng nghe nói tới Françoise Dolto.
Giữa những năm 1970, Dolto ngoài 70 tuổi và đã là nhà phân tâm
học, bác sỹ nhi khoa nổi tiếng nhất ở Pháp. Năm 1976, một đài phát
thanh của Pháp bắt đầu phát sóng các chương trình 20 phút hàng ngày,
trong các chương trình này, Dolto trả lời thư của thính giả về phương
pháp làm cha mẹ. “Không ai tưởng tượng nổi thành công ngay lập tức
và dài lâu” của chương trình, Jacques Pradel nhớ lại, hồi đó ông 27 tuổi
và là người dẫn chương trình này.
“Tôi không biết từ đâu mà bà có được các câu trả lời,” ông kể. Khi tôi
xem các đoạn phim về Dolto ở thời gian đó, tôi có thể thấy tại sao bà lại
hấp dẫn được những bậc cha mẹ đầy lo âu. Với cặp kính dày và dung
mạo trang nghiêm, bà có phong thái của một người bà thông thái.
(Người nổi tiếng trông giống bà nhất là Golda Meir
.) Bà có biệt tài
khiến cho mọi thứ bà nói ra – ngay cả những tuyên bố gay gắt nhất –
đều có vẻ hợp với luân thường đạo lý. Có thể là Dolto có vẻ ngoài phúc
hậu, nhưng thông điệp của bà về cách đối xử với trẻ nhỏ thì lại vô cùng
quyết liệt và phù hợp với thời đại mới. Trong một phần của công cuộc
giải phóng trẻ em, bà tuyên bố rằng trẻ em là những người biết suy nghĩ,
và quả thực là trẻ đã hiểu ngôn ngữ ngay khi mới ra đời. Đó là một
thông điệp mang tính trực giác, gần như thần bí. Và đó là một thông
điệp mà những người Pháp bình thường vẫn trân trọng, ngay cả nếu họ
không nói chính xác ra điều đó. Một khi đã đọc Dolto, tôi nhận ra rằng
rất nhiều trong số những tuyên bố gây tò mò mà tôi đã nghe các cha mẹ
Pháp nêu ra, ví dụ bạn cần phải nói chuyện với trẻ nhỏ về những rắc rối
liên quan đến giấc ngủ của các bé, xuất phát trực tiếp từ bà.
Dolto là một người mẹ tuyệt vời của ba đứa con. Con gái Catherine
của bà viết về cha mẹ mình: “Chẳng hạn, họ không bao giờ bắt chúng tôi
làm bài tập về nhà. Tuy nhiên, khi bị điểm kém chúng tôi cũng bị trách
mắng như ai. Tôi bị phạt cấm túc mỗi thứ Năm vì hành vi xấu. Mẹ nói
