bởi vì mọi cái đều được xây dựng trên đó. Tỷ dụ như tôi rất biết rằng các vị
cho những thói quen, cách ăn mặc, rút cục là sự tề chỉnh của tôi, là những
cái gì buồn cười, nhưng tất cả những cái đó lại là bắt nguồn từ ý thức tự
trọng, từ nhận thức về bổn phận, thưa vâng, thưa vâng, từ bổn phận. Tuy tôi
sống nơi thôn quê, nơi xa xôi hẻo lánh, nhưng tôi vẫn không lơ là bản thân,
tôi vẫn tôn trọng con người trong chính bản thân tôi.
- Bác Pavel Petrovich, xin bác cho phép, - Bazarov nói, - bác tôn trọng
bản thân, nhưng bác cứ khoanh tay ngồi nhìn, vậy thì có ích gì cho bien
public được? Lẽ ra bác không cần gì phải tôn trọng mình, mà bác cứ làm đi
đã.
Ông Pavel Petrovich tái mặt.
- Đấy lại hoàn toàn là vấn đề khác. Bây giờ tôi thấy chẳng có lý do gì
phải giải thích cho cậu rõ tại sao tôi lại khoanh tay ngồi nhìn, như cậu đã
nói. Tôi chỉ muốn thưa rằng: phong độ quý phái - đó là một nguyên tắc mà
trong thời đại chúng ta, chỉ có những người vô đạo đức hay những kẻ đầu
óc rỗng tuếch mới sống không theo những nguyên tắc nào cả mà thôi. Cháu
Arkadi mới về thì ngày hôm sau tôi đã nói với nó như thế, và bây giờ tôi
cũng xin nhắc lại với cậu như vậy. Có đúng thế không, chú Nikolai
Petrovich?
Ông Nikolai Petrovich gật đầu.
- Nào là phong độ quý phái, nào là khuynh hướng tự do, nào là tiến bộ,
nào là những nguyên tắc, - Bazarov bồi thêm, - thử nghĩ coi, biết bao nhiêu
là những từ nước ngoài... và vô tích sự! Con người Nga chẳng cần gì đến
những từ đó cả.
- Vậy theo cậu, con người Nga cần cái gì? Nghe cậu nói thì hình như
chúng ta đứng ngoài nhân loại, đứng ngoài các quy luật của loài người. Tôi
xin thưa rằng: cái lôgíc của lịch sử đòi hỏi là...
- Ta cần gì đến cái lôgíc ấy nhỉ? Không có cái lôgíc ấy ta vẫn có sao
đâu.
- Sao lại thế được?
- Thì nó thế đấy. Cháu hy vọng là khi bác đói, bác cũng chẳng cần gì có
lôgíc mới bỏ được miếng bánh mì vào mồm. Chúng ta có cần gì đến những
