tóm lại là thường sống thoải mái. Tuy là con nhà tướng, nhưng Nikolai
Petrovich chẳng những không tỏ ra gan dạ gì mà lại còn rất xứng với biệt
hiệu “thỏ đế” nữa. Lẽ ra cậu cũng phải đi vào nghề võ như ông anh Pavel
của mình, nhưng đúng hôm có tin được chỉ định vào quân đội thì cậu lại bị
gãy chân, nằm liệt giường mất hai tháng và từ đó trở đi, suốt đời đi “cà
nhắc”. Ông bố đành phẩy tay mà cho cậu đi sang nghiệp văn. Cậu vừa qua
cái tuổi mười tám là ông đã cho xe ngựa chở cậu lên Peterburg, đưa vào
trường đại học tổng hợp. Vừa lúc bấy giờ, ông anh ruột cậu cũng đã ra làm
sĩ quan ở một trung đoàn cận vệ. Thế là hai chàng trẻ tuổi được cùng sống
với nhau trong một căn hộ, dưới sự giám sát xa xa của một ông bác thuộc
họ ngoại, tên gọi Ilia Koliazin, một viên quan lại trọng yếu ở Peterburg lúc
bấy giờ. Còn ông bố thì lại trở về với sư đoàn và với bà vợ của mình, thỉnh
thoảng mới gửi cho hai cậu con trai những tờ một phần tư tờ giấy to tướng
màu xám, bên trên viết đầy một thứ chữ viết tháu theo kiểu thơ lại. Bên
dưới tờ giấy gấp tư này bao giờ người ta cũng thấy nổi bật lên một dòng
chữ “hoa hòe hoa sói” được viết một cách hết sức nắn nót: “Thiếu tướng
Piotr Kirxanov”. Đến năm 1835 thì Nikolai Petrovich ra trường với học vị
phó tiến sĩ và cũng năm đó, do duyệt binh có sai sót, tướng Kirxanov đành
phải về vườn và cùng vợ về sống ở Peterburg. Ông thuê được một căn nhà ở
cạnh công viên Tavritsexki và đã ghi tên tham gia câu lạc bộ Ănglê, nhưng
rồi ông bị đột tử do xuất huyết não. Chẳng bao lâu bà Agafoklea
Kuzminisna cũng theo gót ông, bởi vì bà không sao quen được với cuộc
sống âm thầm ở thủ đô; bà bị day dứt bởi nỗi buồn của cảnh về hưu. Tuy
nhiên, ngay từ khi bố mẹ còn sống và khiến cho bố mẹ phiền lòng không ít,
Nikolai Petrovich đã đem lòng yêu con gái một công chức tên gọi
Prepolovenxki, vốn là ông chủ cũ căn hộ mình đã thuê. Đó là một cô gái
xinh xắn, và như người ta thường nói, một cô gái tân tiến, đọc được cả
những bài nghiêm chỉnh ở mục “Khoa học” trong các tạp chí thời ấy. Ngay
sau khi đoạn tang, chàng cưới ngay cô gái ấy, và mặc dầu đã được sung vào
Bộ Thái ấp do bố chàng bảo trợ, chàng đã rời bỏ Bộ này để cùng với nàng
Masa của mình chung hưởng hạnh phúc, mới đầu trong một biệt thự ở gần
Học viện Lâm nghiệp, rồi sau ngay trong thành phố, trong một căn hộ nhỏ