28. Khử-nhương : bỏ những múi ở trong quả như loại chanh, cam,
bòng, bưởi v.v… để khỏi đầy hơi.
29. Khử-tâm : bỏ lõi, bỏ ruột để khỏi phiền và nóng, những bệnh đầu,
mặt, tay và da, nên sao bằng rượu để thuốc bốc lên, những bệnh ở dưới yết
hầu ở bên trên rốn, nên lấy rượu rửa ngâm, những bệnh ở dưới thì dùng
thuốc sống, những thứ muốn thăng hay giáng, hay hoành hành (lên, xuống,
đi ngang ra chân tay), thì nửa sống nửa chín như những vị đại-hoàng, chi-
mẫu, hoàng-bá cần phải lấy rượu chế, vì sợ tính thuốc hàn làm hại vị vậy.
Những thuốc thể dầy thì dùng sống, thể mỏng thì nên sao, những thuốc sao
chế nên úp xuống đất cho bớt hơi lửa khỏi độc, rồi sẽ dùng, nếu vừa sao vừa
dùng thì như người lấy lửa giúp lửa, không nên làm như thế.
Những thuốc gì nên cho gừng và táo
Vì làm sao mà mỗi thang thuốc người ta lại cho gừng và táo, lấy ý
nghĩa là trọng ở khí và vị vậy. Nhưng cũng có khi nên cho, mà lại cũng có
khi không nên cho, như muốn bổ tì, vị, thì nên cho khương táo chẳng hạn.
Như ôn trung thì nên gia gừng nướng, thuốc bổ khí thì cho gừng, nếu thuốc
phát tán thì dùng gừng sống. Những thuốc chuyên vào huyết và bổ âm thì kỵ
gừng, thuốc chuyên về hạ tiêu thì lại kỵ gừng và táo, thuốc chuyên về vệ khí
không nên cho gừng. Phép sắc thuốc như sau :
Phép sắc thuốc
1. Cứ một lạng thuốc là 8 lạng nước, sắc thuốc phải dùng siêu bằng đất,
lấy giấy ướt bịt miệng cho khỏi tiết hơi ra, thuốc bổ thì cho nhỏ lửa, sắc cạn
còn độ 4 thành, thuốc công bệnh thì cho lửa cháy to, nấu lấy mau, sắc còn 6
phần, sắc xong lấy giấy lọc qua, dùng nước thuốc trong thì hành kinh lạc ;
nếu dùng nước đục vẩn hay có cặn sức thuốc thì không chạy, cho nên người
ta gọi là thang, nghĩa là làm cho sạch, nếu dùng để trừ bệnh, bạo phát, thì lấy
nghĩa rễ tan sẽ thẳng tới và rễ hành kinh lạc, như muốn thăng đến chỗ chí
cao thì cho thêm tí rượu sắc, muốn trừ thấp thì cho tí gừng sống, muốn bổ
