trong tì, chỉ đau, và tả, có tác-dụng giữ khỏi đau, và giải nhiệt, đau bụng tả
ly, cảm mạo, bệnh trong phế, đàn bà thì điều hòa kinh-nguyệt, kiêm chữa tà
khí đau bụng, bị huyết-tê, phá tích tụ cứng rắn, chữa nóng lạnh, bệnh sán hà
(bệnh đau bụng nổi cục) chỉ đau, lợi đường tiểu, thêm hơi sức, thông thuận
trong huyết mạch, hoãn bên trong, làm tan ác huyết, trừ bệnh thủy-khí (hơi
nước) làm lợi bàng-quang và đại, tiểu tràng, tiêu ung nhọt, nóng lạnh, bệnh
thời-khi những chứng trúng ác, đau lưng đau bụng. Những bệnh vị-hàn
không nên dùng, Bạch-thược chữa lạnh người trúng hàn đau bụng, người đi
tả trong bụng lạnh đau, trong tràng và vị lạnh đều phải kiêng kị. Tính ghét :
thạch-hộc, mang-tiêu, sợ tiêu-thạch, miết-giáp, tiểu-kế, phản lê-lô, kị các đồ
sắt, hợp lôi-hoàn làm sứ.
(Nhập-môn táo loại) : củ thược-dược để chữa bệnh hơi độc, thăng
được, giáng được, là dương ở trong âm, vào kinh thái-âm, phế tì-giúp thận-
âm, bổ chất nước tàn dịch, định thấp khiến tiểu tiện tự lợi, huyết hư mà đau
bụng, không dùng nó không xong, vì tính chua nên thu liễm âm-khí ở trong
can, mà bổ trung-tiêu (tì, vị) chất nặng khí dầy, nên phá được tích tụ cứng
rắn, chữa đi tả ra nước và kiết lỵ, đau nhói bên trong và chứng hậu-trọng vì
nó thu liễm tà độc ở trong thấp nhiệt, làm cho chính-khí ở tì tự được thư
thái, kiêm trị mọi bệnh lâm lậu, bệnh huyết bệnh phong độc, đau xương,
liễm mồ hôi làm lui nóng, trị các bệnh đàn bà trước khi sinh sản, lại chuyên
chữa bệnh xích-đới bạch-đới (khí hư ra đỏ và trắng) chuyên bổ huyết là thu,
thuốc thu, dáng rất thần hiệu.
(Đông-y) : tính bình, hơi hàn, vị đắng, chua, hơi có độc trừ huyết tê
thông thuận mạch máu, làm hoãn bên trong, tiêu tan ác huyết, khỏi ung nhọt,
trừ đau bụng huyết ứ, tiêu mủ, chủ mọi bệnh đàn bà thai-tiền sản-hậu, làm
thông kinh-nguyệt, chữa tràng bị phong đi tả xuống huyết, lại chữa bệnh trĩ,
bệnh rò, mụn nhọt ghẻ lở, đau mắt đỏ, lồi thịt trong mắt, và làm sáng mắt.
Xích-thược lợi tiểu-tiện và hạ khí : chuyên tả, bạch-thược thì chỉ đau làm tan
huyết chuyên bổ, thược-dược sao rượu cùng với bạch-truật thì bổ tì, cùng
với khung thì tả can, cùng với sâm, truật thì bổ khí trị bệnh đau bụng, bệnh
lỵ thì sao bệnh hậu trọng không sao. Thược-dược nhận thể chất thu mà
