tăng. Chỉ tiếc một điều: Chiến tranh đã làm cho dân các bản
đồng bào Lào dạt vào rừng sâu và hang đá. Không có cảnh khói
lam chiều mờ ảo trên những mái nhà sàn; không có cảnh các
em nhỏ ríu rít đến trường. Bản làng giờ đây chỉ còn lại những
nếp nhà hoang tàn xơ xác. Những cây me, cây mít, cây dừa cổ
thụ chơ vơ giữa trời nắng chang chang. Thời gian đã trút lên
mặt đất các làng bản cũ những lớp lá khô dày với mùi hăng ẩm
mốc. Thỉnh thoảng, dân về bản cũ hái mấy quả trong vườn và
thăm lại mảnh đất mà họ phải tạm xa vì bom đạn. Thực phẩm
tổ khảo sát mang đi ăn đường gồm muối, mì chính, tép khô và
vài hộp thịt. Bữa cơm nào có quả me chua nấu vơi tôm khô
được coi là thịnh soạn lắm.
Một buổi chiều, họ nghỉ lại hang đá của một đơn vị công
binh. Tranh thủ còn ánh sáng, Ngọc lấy số liệu ghi chép dựng
thành mặt cắt dọc tuyến. Anh ngắm nghía bản vẽ bằng bút chì
xanh đỏ trên giấy năm hào hai(*). Trong tay bây giờ không có
hộp bút vẽ kỹ thuật, không có giấy kẻ ô ly chuyên dụng cho
thiết kế tuyến. Dụng cụ để tác nghiệp chỉ có địa bàn năm tác
dụng, cái thước kẻ, và mấy cái bút chì. Mặt bàn vẽ không có,
phải kê tấm bản đồ phía dưới cho phẳng. Bản vẽ này đúng là
kiểu Trường Sơn. Ngọc đã làm hết sức mình trong phạm vi có
thể, nhưng liệu nó có đáp ứng được cho yêu cầu thiết kế
không. Ngọc ngồi tính lại khả năng của máy bơm và độ chính
xác của kiểu đo đạc dân dã này. Cuối cùng anh cũng tự cảm
thấy yên tâm, vì kiểu đo đạc này vẫn có thể đảm bảo, nếu thiết
kế với hệ số an toàn hợp lý. Hồng xem bản vẽ, đối chiếu với bản
đồ. Vùng này chắc việc đo đạc của người Pháp chưa phủ tới nên
bản đồ chỉ gồm những hình sống núi, các con sông, suối lớn,
các con đường mòn liên bản, liên xã, một vài bản lớn. Bản đồ
không có đường đồng mức để xác định độ cao, không có những
mảng màu thể hiện địa mạo hay cảnh quan trong vùng. Suy
nghĩ một lát, Hồng nói:
