một tổ viên với tổ trưởng. Khi Thanh yêu cầu làm gì, anh đều
chấp hành, sao Thanh lại có cách cư xử lạ thế.
Thanh là đối tượng Đảng, còn Ngọc được trưởng lớp xếp
vào hàng chậm tiến. Trưởng lớp là một sĩ quan đi học. Quen
quản lý bộ đội, ông cảm thấy những cô cậu sinh viên Hà Nội
không ở nội trú đều là ngoài vòng quản lý, kém tin cậy. Nói
chung chúng nó là mấy đứa lêu lổng, học hành không chăm
chỉ. Đương nhiên sinh viên Hà Nội ngoại trú thì chẳng có đứa
nào được xem là đối tượng bồi dưỡng kết nạp Đảng. Cũng may
mấy đứa đều học khá giỏi nên trưởng lớp cũng không thể phàn
nàn. Ngọc là con cán bộ cao cấp, nhưng anh được giáo dục rất
cẩn thận. Cha anh đi làm bằng chiếc xe Von ga đen bóng(*),
nhưng không mấy khi anh được ngồi trên chiếc xe đó, kể cả lúc
anh muốn đi nhờ một đoạn trên lộ trình đi làm của ông. Mẹ
đôi khi trách ông nguyên tắc cứng nhắc quá, thì ông bảo: Bà
nghĩ không đến nơi rồi. Chỉ cần bạn thấy nó bước từ trên xe
xuống, vài lời tán tụng là dễ làm nó sinh kiêu ngạo. Như hầu
hết thanh niên của thời chống Mỹ hào hùng này, vào Đảng là
một mơ ước. Trong số các bạn cùng lớp được chi bộ Đảng chú ý
bồi dưỡng, có những bạn Ngọc yêu mến thực sự, vì họ học giỏi,
lao động giỏi và đúng mực. Nhưng Ngọc không thể chấp nhận
cái cách mà một vài người, trong đó có Thanh làm: lúc nào
cũng muốn lấy lòng mấy anh trong chi bộ, nói năng thì thường
nói vuốt đuôi hoặc tìm cách thể hiện lập trường tư tưởng của
mình vững vàng. Rồi thậm chí khi sơ tán, giữa trưa một mình
đi dọn phân trâu trên đường vào bản để thấy mình có bản chất
người lao động. Thời sinh viên, cái đói đeo bám triền miên
khiến cho mỗi người đều tìm cách ăn được càng nhiều càng
tốt. Lâu dần, việc làm ấy như bản năng. Khi đi sơ tán, Ngọc rất
ngạc nhiên với cách mọi người xới cơm trong bữa ăn. Không
thể gọi là đầy, mà bát cơm được đắp thành ngọn, khi và cơm
phải rất cẩn thận, nếu không cái ngọn ấy mà đổ thì cơm rơi
