Singapore, Nhật Bản, Đài Loan và Hàn Quốc, mà đau đớn và khó quên hơn
cả, là nước láng giềng Chile. Chuyện gì đã xảy ra? Một câu trả lời khả dĩ là
lạm phát lên tới hai chữ số trong giai đoạn từ năm 1945 tới 1952, từ 1956
tới 1968 và từ 1970 tới 1974; và lên tới ba chữ số (hay bốn chữ số) trong
giai đoạn từ 1975 tới 1990, trong đó đạt mức cao nhất 5.000% vào năm
1989. Một câu trả lời khác là vỡ nợ Argentina đã không chi trả nổi cho chủ
nợ nước ngoài vào các năm 1982, 1989, 2002 và 2004. Nhưng tất cả những
câu trả lời này đều không đầy đủ. Argentina từng chịu đựng lạm phát hai
chữ số ít nhất trong tám năm giai đoạn từ 1870 tới 1914. Nước này cũng vỡ
nợ ít nhất hai lần trong cùng giai đoạn ấy. Để hiểu được sự đi xuống về kinh
tế của Argentina, cần phải thấy rõ một lần nữa rằng lạm phát còn là một
hiện tượng chính trị chứ không chỉ là một hiện tượng tiền tệ.
Một tập đoàn đầu sỏ các chủ đất đã tìm cách đặt nền kinh tế đất nước
trên cơ sở hàng xuất khẩu nông sản sang thế giới nói tiếng Anh. Mô hình
này đã hoàn toàn thất bại trong thời Đại Suy thoái. Hiện tượng di cư quy
mô lớn, không đi kèm với việc giải phóng đất nông nghiệp để chuyển thành
đất ở (như ở Bắc Mỹ), đã tạo ra một tầng lớp lao động đô thị quá đông đúc
và dễ dàng bị mời mọc bởi những lời động viên mang tính dân túy. Sự can
thiệp thường xuyên của quân đội vào chính trị, bắt đầu từ cuộc đảo chính
đưa José F. Uriburu lên nắm quyền năm 1930, đã tạo đường cho nền chính
trị cận phát xít dưới thời Perón, người dường như hứa hẹn điều tốt đẹp cho
tất cả mọi người: tiền lương cùng điều kiện làm việc tốt hơn cho công nhân
và thuế quan có tính bảo hộ cho các nhà công nghiệp. Giải pháp thay thế
Perón chống giới lao động, được toan tính vào năm 1955 (khi Perón bị lật
đổ) và năm 1966, thì lại phụ thuộc vào việc phá giá tiền tệ nhằm dung hòa
lợi ích của nông nghiệp và công nghệ. Cuộc đảo chính quân sự năm 1966
hứa hẹn hiện đại hóa công nghiệp nhưng rốt cuộc chỉ mang lại sự phá giá
tiền tệ và lạm phát cao hơn. Sự trở lại của Perón năm 1973 là một thảm bại,
nhất là khi nó lại trùng thời điểm lạm phát bắt đầu tăng cao trên toàn cầu.
Lạm phát hằng năm tăng vọt lên 444%. Rồi một cuộc đảo chính quân sự
khác lại đẩy Argentina trở lại cảnh bạo lực khi chính phủ quân sự Proceso
de Reorganizatión National (Tiến trình Tái tổ chức Quốc gia) kết án hàng
