1917 tới 1924. Trong trường hợp của Nga, siêu lạm phát xảy ra sau khi
những người Bolshevik từ chối thẳng thừng việc trả nợ đối với toàn bộ nợ
của chính quyền Sa hoàng. Những người giữ trái phiếu cũng gánh chịu số
phận tương tự sau Thế chiến thứ hai, khi Đức, Hungary và Hy Lạp chứng
kiến đồng tiền và các thị trường trái phiếu của mình sụp đổ.
Nếu siêu lạm phát chỉ gắn liền với các phí tổn từ thất bại trong các cuộc
chiến tranh thế giới thì hiểu được nó cũng tương đối dễ dàng. Nhưng nó còn
hóc búa hơn thế. Trong thời gian gần đây, một số quốc gia đã vỡ nợ - hoặc
trực tiếp bằng cách hoãn trả tiền lãi, hoặc gián tiếp bằng cách phá giá đồng
tiền làm căn cứ xác định nợ - trước những thảm họa ít nghiêm trọng hơn
nhiều. Tại sao bóng ma của siêu lạm phát lại không biến mất cùng với bóng
ma của xung đột toàn cầu?
Ông chủ PIMCO Bill Gross bắt đầu sự nghiệp kiếm tiền bằng cách chơi
bài blackjack ở Las Vegas. Trong mắt ông ta, mỗi khi nhà đầu tư mua trái
phiếu đều có yếu tố may rủi ở trong đó. Một phần của canh bạc là làm sao
để sự gia tăng lạm phát sẽ không ăn trọn giá trị các khoản trả lãi của trái
phiếu. Như Gross giải thích, "Nếu lạm phát tăng 10% và giá trị của lãi suất
cố định chỉ là 5%, điều này có nghĩa là chủ trái phiếu sẽ tụt lại đằng sau lạm
phát 5%." Như chúng ta đã thấy, rủi ro từ lạm phát tăng là sự xói mòn sức
mua của cả khoản tiền được đầu tư và khoản lãi được trả. Đó là lý do tại
sao, ngay khi có tín hiệu gia tăng lạm phát, giá trái phiếu sẽ có xu hướng
giảm. Thậm chí cho tới thập kỷ 1970, khi lạm phát tăng cao trên toàn thế
giới, so với thị trường trái phiếu thì sòng bạc Nevada còn là địa điểm tương
đối an toàn để đầu tư tiền. Gross còn nhớ đinh ninh thời kỳ lạm phát của
Mỹ lên tới hai chữ số, với mức cao nhất đạt gần 15% vào tháng 4/1980.
Thèo lời ông, "tình trạng đó rất bất lợi cho trái phiếu và nó tạo nên... một thị
trường trái phiếu đầu cơ giá xuống tồi tệ nhất có lẽ không chỉ trong thế hệ
hiện còn sống mà là trong cả lịch sử." Nói một cách chính xác, lợi tức thực
hằng năm của trái phiếu chính phủ Mỹ trong thập niên 1970 bằng -3%, tồi
tệ gần tương đương những năm lạm phát trong các cuộc chiến tranh thế
giới. Ngày nay, chỉ có một số ít nước có tỷ lệ lạm phát trên 10% và chỉ có
