cổ phiếu có lợi tức cao hơn trái phiếu - gấp khoảng 5 lần trong suốt thế kỷ
20.
Điều này không có gì đáng ngạc nhiên. Như chúng ta đã thấy ở
Chương 2, trái phiếu chỉ đơn giản là lời hứa của chính phủ sẽ chi trả tiền lãi
và hoàn lại tiền gốc vào một thời điểm cụ thể được ấn định. Bằng việc vỡ
nợ hay phá giá tiền tệ, nhiều chính phủ đã không thực hiện những lời hứa
này. Trái lại, cổ phiếu là một phần vốn trong một công ty làm ăn sinh lãi.
Nếu công ty này thành công, sẽ không chỉ có cổ tức, mà xác suất cao là thu
nhập từ vốn sẽ tăng. Nhưng tất nhiên còn có cả rủi ro. Lợi tức từ cổ phiếu
khó đoán định và dễ biến động hơn so với lợi tức từ trái phiếu hay hối
phiếu. Xác suất một công ty trung bình phá sản và ngừng hoạt động cũng
cao hơn xác suất nhà nước ở một quốc gia trung bình biến mất. Trong
trường hợp công ty phá sản, những người nắm giữ trái phiếu và các hình
thức nợ khác sẽ được đền bù trước hết; và chủ cổ phiếu có thể sẽ chẳng
nhận được gì. Vì những lý do này, các nhà kinh tế gọi phần lợi tức cổ phiếu
cao hơn là "phần đền bù rủi ro cổ phiếu" - dù rõ ràng trong một số trường
hợp, đây là thứ rủi ro đáng để mạo hiểm.
Công ty mà bạn nắm giữ
Phía sau mặt tiền được trang trí theo phong cách baroque của nhà thờ
San Moise ở Venice, dưới chân hàng vạn du khách viếng thăm nhà thờ này
mỗi năm, có hàng chữ đáng lưu ý nhưng hiếm khi được nhận ra:
HONORI ET MEMORIAL JOANNIS LAW EDINBURGENSES REGII
GALLIARUM AERARII PREFECTI CLARISSIMA
"Vinh danh và tưởng nhớ John Law ở Edinburgh. Người quản lý ngân
quỹ đáng tôn kinh nhất của các vị vua Pháp." Đây quả là nơi an nghỉ lạ lùng
cho người sáng chế ra bong bóng thị trường cổ phiếu.
Là một người Scotland giàu tham vọng, một kẻ sát nhân bị kết án, tay
nghiện cờ bạc từ trong máu và thiên tài tài chính nhiều lỗi lầm, John Law
không chỉ phải chịu trách nhiệm cho con bùng-vỡ bong bóng giá cả tài
chính đầu tiên. Người ta còn cho rằng ông ta đã gián tiếp gây ra Cách mạng
