trung thành bằng tiền. Mấy thứ cảm xúc vớ vẩn không quan trọng bằng tiền.
Tiền mặt mới là thứ tạo ra hiệu năng."
"Bạn nhận được bội số nhân so
với tiền lương cơ bản hằng năm của bạn ở Enron," Sherron Watkins nhớ lại
khi tôi gặp bà bên ngoài trụ sở của Enron ở Houston, khi đó đã không còn
hoạt động nữa. "Bạn chắc hẳn bị đánh giá thấp nếu như chỉ nhận được một
phần mức lương cơ bản năm của mình, ngay cả nếu phần đó là 75%. Ồ, bạn
chỉ nhận được một phần. Bạn muốn bội số nhân kia. Bạn muốn gấp hai lần
mức lương cơ bản hằng năm của mình, ba lần, bốn lần mức lương cơ bản
hằng năm của mình, khi nhận thưởng."
Trong cơn hưng phấn của tháng
4/1999, đội bóng Houston Astros thậm chí đã đổi tên sân bóng của mình
thành sân Enron.
Vấn đề duy nhất ở chỗ, giống như Hệ thống của John Law, "hệ thống"
của Enron là một màn gian lận tinh vi dựa trên sự thao túng thị trường và sổ
sách gian lận. Trong các cuốn băng được công bố rộng rãi năm 2004, có thể
nghe thấy các nhà giao dịch của Enron yêu cầu Công ty Điện lực El Paso
đóng cửa sản xuất nhằm giữ giá. Một đoạn trao đổi khác nói về "toàn bộ số
tiền các ông lấy cắp được từ những bà già nghèo khổ ở California". Kết quả
của các âm mưu như vậy không chỉ là giá cao hơn như Enron muốn, mà còn
cả việc người tiêu dùng mất điện. Trong vòng chỉ có sáu tháng sau khi luật
phi điều tiết có hiệu lực, California đã phải chịu không dưới 38 lần mất điện
luân phiên. (Trong một cuốn băng khác, các nhà kinh doanh đang xem
phóng sự truyền hình về cháy rừng ở California đã kêu lên, "Cháy đi, cưng,
cháy đi!" trong lúc các cột điện cao thế oằn xuống và sụp đổ.) Ngay cả với
những thủ đoạn thị trường như vậy, tài sản và lợi nhuận kê khai của công ty
vẫn là con số thổi phồng lên quá mức, trong khi nợ nần và thua lỗ được giấu
dưới cái gọi là các pháp nhân có mục đích đặc biệt (special-purpose entity -
SPE) không được đưa vào các báo cáo kết toán tổng hợp của công ty. Cứ
mỗi quý, các nhà điều hành của công ty lại sử dụng thêm nhiều cách phù
phép để làm cho các khoản lỗ thực trông giống như lợi nhuận tràn trề.
Skilling đã leo lên vị trí cao nhất bằng cách khai thác các kỹ thuật tài chính
mới như cách hạch toán điều chỉnh theo thị trường (mark-to-market) và
