châu Âu tìm cách làm giảm áp lực lên các ngân hàng thông qua việc cắt
giảm lãi suất và hỗ trợ cho vay bằng các "chương trình đấu giá có kỳ hạn"
đặc biệt. Thế nhưng, vào thời điểm viết cuốn sách này (tháng 5/2008), lãi
suất mà các ngân hàng được phép vay tiền, cho dù dưới hình thức phát hành
thương phiếu, bán trái phiếu hay vay mượn lẫn nhau, vẫn cao hơn đáng kể
so với lãi suất mục tiêu của quỹ Dự trữ Liên bang, cũng là mức lãi suất cho
vay tối thiểu trong nền kinh tế Mỹ. Những khoản vay ban đầu dự tính dành
cho các doanh nghiệp hợp doanh tư nhân để họ mua lại các công ty thì nay
cũng chỉ có thể bán ra ở mức chiết khấu cao. Do gánh chịu những tổn thất
nặng nề, nhiều ngân hàng nổi tiếng của Mỹ và châu Âu đã không chỉ cầu
cứu ngân hàng trung ương các nước phương Tây để vay các khoản hỗ trợ
ngắn hạn nhằm tái lập dự trữ, mà còn quay sang các quỹ lợi ích quốc gia
(sovereign wealth fund) của các nước châu Á và Trung Đông nhằm được bổ
sung vốn cổ phần để tái thiết vốn cơ sở.
Tất cả những điều này dường như đầy bí ẩn với một số độc giả. Nhưng
tỷ lệ vốn trên tài sản của các ngân hàng, cho dù nghe có vẻ mang tính
chuyên môn, có nhiều ý nghĩa trong thực tiễn chứ không chỉ trong sách vở.
Dù thế nào đi nữa, người ta cũng đã nhất trí đổ lỗi cho vụ "đại co cụm"
trong hệ thống ngân hàng Mỹ, coi đó là lý do dẫn tới sự bùng phát và tiến
triển của cuộc Đại Suy thoái 1929-1933, thảm họa kinh tế tồi tệ nhất trong
lịch sử hiện đại.
Nếu các ngân hàng Mỹ thực sự đánh mất nhiều hơn
nhiều con số 255 tỷ đô la, mà hiện nay họ thừa nhận, do khủng hoảng vay
mua nhà thế chấp dưới chuẩn và đổ vỡ tín dụng, thì có một nguy cơ thực
thụ là sự đổ vỡ tín dụng phải ở mức độ lớn hơn nhiều - có thể là gấp mười
lần - mới đủ để khiến cho bảng cân đối của các ngân hàng sụt giảm tương
ứng với mức giảm vốn của chúng. Nếu cuộc khủng hoảng này quét sạch
hoàn toàn hệ thống ngân hàng ngầm bao gồm các khoản nợ được chứng
khoán hóa và các tổ chức nằm ngoài bảng cân đối, thì sự đổ vỡ tín dụng còn
phải nghiêm trọng hơn nữa.
Điều này có hệ lụy không chỉ với nước Mỹ mà với cả thế giới, bởi lẽ sản
lượng của Mỹ hiện nay chiếm hơn một phần tư tổng sản lượng toàn cầu,
