Quản lý tồi vốn ngắn hạn
Hãy hình dung một hành tinh khác - một hành tinh không có tất cả
những va chạm rắc rối do những con người đầy tính chủ quan và đôi khi rất
thiếu lý trí gây nên. Đó là hành tinh nơi mọi người dân đều toàn tri như
Thượng đế và hoàn toàn lý trí; nơi họ hấp thụ ngay lập tức mọi thông tin
mới và sử dụng chúng để đạt được lợi nhuận cao nhất; nơi mà họ không bao
giờ ngừng giao dịch làm ăn; nơi mà các thị trường hoạt động liên tục,
không có ma sát (friction, tức chi phí giao dịch) và thanh khoản tuyệt đối.
Các thị trường tài chính trên hành tinh đó sẽ đi theo "bước ngẫu nhiên", tức
là giá cả của mỗi một ngày sẽ không liên quan gì đến giá cả của ngày hôm
trước, nhưng lại phản ánh tất cả thông tin liên quan hiện có. Lợi nhuận của
thị trường chứng khoán trên hành tinh đó sẽ được phân bố chuẩn dọc theo
đường cong hình chuông (xem Chương 3), trong đó phần lớn các năm sẽ
nằm quanh trị số trung bình, và hai phần ba số năm sẽ phân tán quanh trị
trung bình trong vòng một độ lệch chuẩn. Trong một thế giới như vậy, việc
bán ra chứng khoán với lợi nhuận "sáu độ lệch chuẩn" cũng hiếm hoi như
việc ta gặp được những người cao khoảng 45 xăng ti mét trong thế giới của
chúng ta vậy. Điều này sẽ chỉ xảy ra với xác suất một lần trong bốn triệu
năm giao dịch.
Đây là một hành tinh do vài người trong số những nhà
kinh tế học tài chính sáng láng nhất của thời đại ngày nay tưởng tượng ra.
Có lẽ cũng chẳng đáng ngạc nhiên lắm, nếu hành tinh đó hóa ra lại trông
giống Greenwich ở bang Connecticut, một trong những nơi tẻ nhạt nhất trên
Trái đất này.
Năm 1993, hai thiên tài toán học đã tới Greenwich với một ý tưởng lớn.
Cùng hợp tác chặt chẽ với Fisher Black đến từ tập đoàn Goldman Sachs,
Myron Scholes của Đại học Stanford đã phát triển một lý thuyết mới có tính
cách mạng về việc định giá quyền chọn. Giờ đây ông và nhà kinh tế học thứ
ba là Robert Merton từ Trường Kinh doanh Harvard hy vọng sẽ biến cái gọi
là mô hình Black-Scholes thành một cỗ máy kiếm tiền. Điểm xuất phát cho
công trình học thuật của họ là một công cụ tài chính đã được thiết lập từ lâu
