Gã lái buôn thành Venice đặt ra những câu hỏi sâu sắc về kinh tế cũng
như về quan điểm bài Do Thái. Tại sao các con nợ không phải lúc nào cũng
quỵt nợ, nhất là khi chủ nợ thuộc về một cộng đồng thiểu số không được ưa
thích? Tại sao những người như Shylock không phải lúc nào cũng thua
cuộc?
Những người cho vay nặng lãi, giống như những người nghèo là nạn
nhân của họ, luôn luôn tồn tại. Chẳng hạn, họ vẫn giàu lên ở Đông Phi.
Nhưng không cần thiết phải đến các nước đang phát triển mới hiểu được
những nguyên tắc trong hình thức cho vay thô sơ này. Theo báo cáo năm
2007 của Bộ Công thương Anh, có khoảng 165.000 hộ gia đình tại Anh
dùng các khoản cho vay bất hợp pháp, vay mượn số tiền lên tới 40 triệu
bảng một năm và trả lại số tiền lớn gấp ba lần số này. Để giải thích tại sao
những kẻ cho vay nặng lãi luôn luôn bị ghét, bất kể họ thuộc dân tộc nào,
bạn chỉ cần đến thăm Glasgow, thành phố quê hương tôi. Đã từ lâu, các khu
nhà ở phía đông thành phố trở thành vùng đất màu mỡ cho những kẻ cho
vay nặng lãi. Tại các quận như Shettleston, nơi ông bà tôi từng sống, có
những cửa chóp bằng thép trên cửa sổ các khu chung cư cũ nát và những
hình vẽ graffiti thù địch tôn giáo tại trạm chờ xe buýt. Đời sống kinh tế của
Shettleston từng xoay quanh túi tiền của các công nhân làm việc tại những
nhà máy thép của hãng Boyd. Ngày nay, nó xoay quanh các khoản trợ cấp
thất nghiệp rót vào tài khoản của những người thất nghiệp tại bưu điện.
Tuổi thọ trung bình của đàn ông ở Shettleston vào khoảng 64, thấp hơn
mười ba năm so với mức trung bình ở Anh và tương đương với tuổi thọ
trung bình ở Pakistan. Điều này có nghĩa là một đứa trẻ sinh ra ở
Shettleston thường sẽ sống không đủ lâu để có thể nhận được tiền lương
hưu của mình.
Những khu vực cùng khốn ở Glasgow là miền đất săn của những kẻ cho
vay nặng lãi. Ở quận Hillington, Gerard Law là kẻ cho vay nặng lãi số một
suốt hai mươi năm. Hắn lấy quán rượu Argosy tại Paisley Road West làm
văn phòng, ở lì đấy hầu hết các ngày làm việc mặc dù hắn là người kiêng
rượu. Hệ thống của Law rất đơn giản. Người cần tiền sẽ trao sổ trợ cấp hay
thẻ rút tiền bưu điện cho hắn làm tin để vay tiền, thông tin được hắn ghi vào
