Thành phố Memphis, bang Tennessee (Hoa Kỳ), nổi tiếng với những
chiếc giày da màu xanh da trời, các bữa liên hoan ngoài trời và những vụ
phá sản. Nếu bạn muốn hiểu cách thức các chủ nhà băng ngày nay - những
người kế tục dòng họ Medici - đối phó với vấn đề rủi ro tín dụng do những
người đi vay không đáng tin cậy tạo ra, thì Memphis nhất định là nơi thích
hợp cho bạn.
Tính trung bình, có khoảng từ một tới hai triệu vụ phá sản hằng năm tại
Mỹ, gần như toàn bộ đều hên quan tới các cá nhân lựa chọn phá sản thay vì
thực hiện các nghĩa vụ mà họ không đáp ứng được. Một tỷ lệ lớn đến ngạc
nhiên các vụ phá sản xảy ra ở bang Tennessee. Điều đáng chú ý là quá trình
này dường như không đau đớn lắm, nếu so sánh với chuyện tương tự xảy ra
tại Venice vào thế kỷ 16 hay một số khu vực tại Glasgow ngày nay. Hầu hết
người đi vay lâm vào tình cảnh khó khăn tại Memphis có thể thoát khỏi hay
ít nhất cũng giảm được số nợ của mình, mà không bị coi đó là vết nhơ và
vẫn an toàn về mặt thân thể. Một trong những câu hỏi lớn nhất là làm thế
nào nền kinh tế tư bản thành công nhất thế giới lại có thể được xây dựng
trên nền tảng các đổ vỡ kinh tế dễ dàng như thế.
Khi tới thăm Memphis lần đầu vào đầu mùa hè năm 2007, tôi bị cuốn
hút bởi sự có mặt khắp nơi và dày đặc của cả tín dụng dễ dãi và sự phá sản
dễ dàng. Tất cả những gì tôi phải làm là đi bộ dọc một con phố gần trung
tâm thành phố. Đầu tiên sẽ là các trung tâm mua sắm và cửa hàng đồ ăn
nhanh, đó là những nơi người Tennessee tiêu dùng đáng kể. Ngay cạnh đó
là văn phòng "tư vấn thuế" sẵn sàng giúp những ai thiếu tiền mặt đòi khoản
khấu trừ thuế (tax credit) cho người có thu nhập thấp. Tôi thấy một cửa hiệu
cho vay tiền lấy ô tô làm thế chấp, bên cạnh đó là một công ty cho vay thế
chấp nhà lần hai, và một cửa hàng đổi séc lấy tiền mặt đồng thời ứng trước
tiền dựa vào lương cho khách hàng (với lãi suất 200%). Đó là chưa kể tới
một hiệu cầm đồ có quy mô bằng cả cửa hàng bách hóa. Ở vị trí tiện lợi cho
những người đã thế chấp tất cả tài sản của mình là một trung tâm cho thuê
những đồ nội thất rẻ tiền và ti vi. Và kế bên đó? Trung tâm Plasma, trả 55
đô la một lần cho những người hiến máu. Thành phố Memphis hiện đại đã
trao cho thành ngữ "vắt kiệt máu" một ý nghĩa hoàn toàn mới. Một cốc máu
