Ngƣời tu thiền, dù là hành giả theo pháp môn của Phật, Lão, hay Cao Đài,
tối kỵ bị phóng tâm, cho nên chỗ đầu tiên thực hành là phải cột lại tâm ý, không
đƣợc để tâm ý nghĩ ngợi lung tung. Do sự liên quan ẩn dụ khỉ và ngựa nên mới
bày ra chuyện Hầu Vƣơng (vua khỉ) lên trời giữ chức Bật Mã Ôn, trông coi,
quản lý đàn ngựa. Đoạn tả cách Hầu Vƣơng săn sóc ngựa quả rất lạ đời: “Bật
Mã ngày đêm không ngủ, trông nom ngựa trại. Ban ngày còn chơi đùa, ban đêm
chăm chỉ giữ gìn. Ngựa ngủ, đánh thức cho ăn cỏ; ngựa lồng, nhốt lại trong
chuồng.”
28
Cái tâm cái ý lúc con ngƣời thức hay chạy rong, lúc con ngƣời ngủ vẫn
chạy rong. Những ức chế, dồn nén ban ngày chƣa biến hình thành hành động, thì
đợi đến đêm về, sẽ biến thành cơn mơ giấc mộng dẫn dắt ngƣời đi... hoang! Có
những hành giả, ban ngày còn tỉnh táo, ý thức đè nén đƣợc sắc tình trƣớc ngoại
cảnh diễm kiều; nhƣng khi canh khuya mơ màng giấc bƣớm hồn hoa, thì chỉ còn
là chiếc xe lao dốc tuột thắng, bao nhiêu “vốn liếng” cỏn con tích trữ đƣợc cũng
đành trút bỏ một lèo trong vô thức! Cho nên một số thiền đƣờng phải luôn dè
chừng chuyện ngủ nghê mê mệt, có nơi chỉ dám nằm nghiêng, hay nhƣ một
thiền phái Cao Đài (Chiếu Minh) chỉ dám ngủ... ngồi. Đó là lý do mà, theo Tây
Du, muốn chăn ngựa thì phải “ngày đêm không ngủ”, và “ban đêm chăm chỉ
giữ gìn”.
Các hành giả tập thiền, dù theo Phật, Lão, hay Cao Đài, đều tối kỵ tâm trí
mê muội, ngủ quên. Chứng bệnh đó chính là hôn trầm. Trong một số thiền
đƣờng, lúc cùng nhau tịnh tọa, có một ngƣời giám thị cầm gậy đứng canh, ai lỡ
quên ngủ gà ngủ gật, lập tức quật gậy vào lƣng cho tỉnh. Còn khi tỉnh, mà phóng
tâm, đầu cứ lăng xăng hết chuyện nọ chuyện kia, phải ráng diệt tan niệm lự, tập
trung tƣ tƣởng lại. Cho nên “ngựa ngủ, đánh thức cho ăn cỏ; ngựa lồng, nhốt lại
trong chuồng.”
Tâm ý con ngƣời phát sinh từ đâu? Thông thƣờng đều vẫn cho rằng từ cái
đầu. Cái đầu là “quả trứng đá tròn”. Cái đầu sinh ra tƣ tƣởng; tƣ tƣởng không
hình, không ảnh, không màu, không tiếng. Cho nên con khỉ (tƣ tƣởng) sinh ra
chỉ là nhờ “gặp gió hóa thành”.
Tƣ tƣởng có tốc độ cực nhanh, vì vậy truyện Tây Du mới bảo con khỉ học
đƣợc phép cân đẩu vân, nhảy một cái xa tới một trăm lẻ tám ngàn dặm.
29
Một ánh trăng khuya
Ba sao hiu hắt
Hầu Vƣơng vào một ngày đẹp trời bỗng giác ngộ lẽ sinh tử cõi đời là vô
thƣờng, lập tức hạ quyết tâm từ bỏ ngôi vua ở động Thủy Liêm, lặn lội chiếc
thân tầm sƣ học đạo. Câu chuyện rõ ràng mang dấu ấn của Thái Tử Cồ Đàm
