Ngôi làng này phải dành riêng cho ban tham mưu, cho ngựa nghẽo,
càng tin, kho quân trang, và tất nhiên cả lão trung tá đểu cáng ấy. Tên thằng
cha chó đẻ ấy là Pinçon
, trung tá Pinçon. Tôi hy vọng là vào giờ phút
này thì lão ta đã chui vào cửa tử rồi, mà không phải đã được chết già đâu.
Nhưng vào cái thời điểm tôi đang kể lại đây thì lão Pinçon khốn nạn ấy vẫn
đang còn sống nhăn. Tối tối lão tập hợp bọn liên lạc chúng tôi lại, thét lác
một chập bắt mọi người đứng vào hàng lối rồi lão ra sức lên dây cót tinh
thần hăng hái trong chúng tôi. Suốt ngày đã phải lẽo đẽo bám theo ông
tướng, đến tối lão lại tống chúng tôi đến những nơi xa lạ chết tiệt. Cuốc bộ,
cưỡi ngựa, rồi lại cuốc bộ. Cứ thế lão ra lệnh thế này thế nọ. Có dễ xong
được việc thì chúng tôi đã chết ngụp cả rồi. Mà như thế có khi lại thực tế
hơn cho cả mọi người.
-Nào bây giờ thì cút hết cả! Tất cả trở về trung đoàn! Mau mau lên đi!
- lão gân cổ lên gào thét.
-Nhưng thưa trung tá, trung đoàn đóng ở đâu?
-Ở Barbigny.
-Barbigny là đâu ạ?
-Ở đằng kia kìa!
Đằng kia kìa! Nhìn theo ngón tay lão trỏ, chỉ thấy khoảng trời đất tối
om chỗ nào cũng như chỗ nào. Đêm tối mênh mông đã ngoạm hết cả mặt
đường, cách nhau hai bước cũng khó mà thấy rõ mặt nhau, dẫu có mẩu
đường nào ló ra thì cũng chỉ to bằng cái doi đất mà thôi.
Vậy thì đi đến tận cùng thế giới, mà tìm cái làng Barbigny. Có thể phải
hy sinh cả cái đại đội này họa chăng mới tìm ra được cái làng ấy. Mà lại là
một đại đội toàn những tay gan dạ! Còn tôi, tôi chẳng mảy may gan dạ
dũng cảm mà cũng chẳng bao giờ thử hỏi xem tại sao lại phải gan dạ dũng
cảm. Bởi thế điều dĩ nhiên là tôi cũng như mọi người chẳng hào hứng gì cái
việc đi tìm ngôi làng Barbigny mà ngay cả lão ta cũng chỉ nói với chúng tôi
một cách bâng quơ. Cứ như thế người ta thả sức mắng mỏ mình thậm tệ để
không chịu được thì liệu đường chết quách cho xong. Những trò ấy có hay
không ở nơi họ, ai mà biết được.
