Tôi kể lại chuyện đi thuyền ga-le ở San Tapeta. Nhưng cậu ta ngớ ra
không hiểu tôi nói gì và chỉ trả lời tôi bằng nhận xét: “Cậu bị sốt rét!”. Vì
Robinson đến Mỹ trên một tầu biển chở hàng. Cũng đã nhiều lần muốn tìm
đến hãng Ford xin việc nhưng giấy tờ giả mạo rõ quá không dám xuất trình
nên cậu lại thôi. “Đúng là phải kiếm lấy đồng tiền”, cậu nói. Vào các đội
quét dọn thì cái món lý lịch không bị đòi hỏi kỹ lắm. Lương không bao
nhiêu nhưng cũng đành thế thôi. Đây là một thứ đội quân làm đêm người
nước ngoài. Cậu hỏi tôi:
-Còn cậu, cậu làm gì? Cậu vẫn khùng khùng chứ? Chưa đủ mánh lới
à? Có còn định ngao du nữa không?
-Tớ muốn về Pháp đây, tôi trả lời. Tớ thấy đã đủ rồi, cậu có lý, được
chứ...
-Cố lên cậu ạ, cậu nói, đối với chúng mình thì mọi cái đều tong cả
rồi... Người ta già đi lúc nào không hay, tớ thì tớ biết rõ nó thế nào... Tớ
cũng muốn tếch về Pháp lắm, nhưng vẫn là cái chuyện giấy tờ. Phải chờ
thêm ít nữa để xoay lấy những giấy tờ đúng đã... Cũng không thể nói rằng
công việc mình đang làm là tồi. Còn lắm việc tồi hơn thế. Nhưng tớ không
có học cái tiếng Anh... Từ ba chục năm nay trong cái nghề quét dọn này
chúng tớ chỉ học nhõn một từ Exit gắn trên cửa, và từ Lavatory
hiểu chứ?
Tôi hiểu. Nếu tôi không luôn luôn mong nhớ Molly thì tôi cũng kiếm
cái việc làm đêm này.
Rút cục, trong chiến tranh người ta bảo đến lúc hòa bình sẽ sống tốt
hơn, thế rồi cùng nhau ngậm cái hy vọng đó như ngậm kẹo, nhưng rồi thì
chẳng có gì khác một cục cứt. Trước đây người ta chẳng dám nói ra cái của
ấy vì không muốn gây tởm lợm cho ai. Tử tế cả thôi mà! Nhưng đến một
ngày nào đó cũng đành phải đập vỡ cái cục ấy ra trước thiên hạ. Ngán đến
tận cổ rồi, ai còn muốn quay lại với cái cùng cực ấy nữa. Và cũng vì thế mà
mọi người bỗng nhận ra mình quả là kém giáo dục. Thế là hết!
Sau đó chúng tôi còn hai ba lần gặp nhau. Tôi thấy vẻ mặt Robinson
buồn buồn. Một tay người Pháp đào ngũ sang đây nấu rượu lâu bán cho
