Tôi đã từng phỏng vấn nhiều phụ nữ phải trải qua những chuyện như
vậy. Năm 1989, một người phụ nữ nông dân ở vùng núi kể với tôi rằng bà
từng được vào học trong học viện âm nhạc. Mặt bà chằng chịt đường ngang
đường dọc và bàn tay thô ráp chai sần; tôi không nhìn thấy một bằng chứng
nào về khả năng âm nhạc ở bà. Chỉ khi bà nói với giọng âm vang đặc biệt
chỉ có ở những ai từng được học các bài luyện thanh, tôi mới bắt đầu nghĩ
có thể bà đã nói thật.
Bà đưa cho tôi xem những tấm ảnh chứng minh những nghi ngờ của tôi
hoàn toàn vô căn cứ. Bà và gia đình đã từng có thời gian ở Mỹ; khi họ trở
về Trung Quốc, bà mới chưa tròn mười tuổi. Bà đã có thể phát triển năng
khiếu âm nhạc của mình ở một trường nhạc tại Bắc Kinh, ngay trước khi
Cách Mạng Văn Hóa diễn ra. Mối liên hệ của cha mẹ bà với nước Mỹ đã
khiến họ phải trả giá bằng tính mạng và phá hoại cuộc đời của con gái họ.
Mười chín tuổi, bà bị đưa tới vùng núi nghèo xơ xác và bị các cán bộ ở
thôn gả cho một người nông dân. Kể từ đó bà sống ở nơi ấy, trong một
vùng nghèo đến mức người trong thôn không thể mua nổi dầu ăn để nấu
nướng.
Trước khi tôi đi bà hỏi tôi, “Lính Mỹ vẫn còn ở Việt Nam phải không?”
Cha tôi quen một người phụ nữ trở lại Trung Quốc sau nhiều năm ở Ấn
Độ, khi bà đã năm mươi tuổi. Bà là giáo viên, vô cùng tốt bụng với các học
sinh, bà thường dùng tiền tiết kiệm của mình để giúp học sinh gặp khó khăn
về tài chính. Khi bắt đầu Cách Mạng Văn Hóa, không ai nghĩ bà sẽ bị ảnh
hưởng, nhưng bà đã bị đấu tranh và cải tạo hai năm vì cách ăn mặc của bà.
Người giáo viên đó ủng hộ quan điểm cho rằng phụ nữ phải mặc màu
rực rỡ, và trang phục kiểu Mao Chủ Tịch chỉ thích hợp với đàn ông mà
thôi, vì vậy bà thường mặc sari bên trong chiếc áo khoác theo qui định.
Hồng Vệ Binh xem đó là sự bất trung với Tổ Quốc và chỉ trích bà là tôn thờ
và có niềm tin mù quáng vào đồ ngoại quốc. Trong số những Hồng Vệ
Binh đấu tranh với bà có những học sinh mà bà đã cho tiền trước đó. Họ
xin lỗi vì hành vi của mình, nhưng nói, “Nếu chúng em không đấu tranh
với cô, chúng em sẽ gặp rắc rối, và gia đình chúng em cũng sẽ bị liên lụy.”
