Quốc vào thời bấy giờ. Năm 1976, chính phủ Trung Quốc đang phải đối
mặt với cái chết của ba nhân vật rường cột: Mao Trạch Đông, thủ tướng
Chu Ân Lai và nguyên soái Chu Đức. Mối bận tâm về cuộc khủng hoảng
này, cộng thêm sự yếu kém về kỹ thuật của Trung Quốc lúc đó, có nghĩa là
họ hoàn toàn không hề nhận thức được rằng trận động đất đã xảy ra. Chỉ
đến khi một người đàn ông từ Đường Sơn khăn gói đến tận Bắc Kinh thì tin
tức mới lan ra khắp nơi. Nhưng ngay cả vậy, người ta vẫn cứ nghĩ ông này
bị điên. Văn phòng Tân Hoa Xã ở vùng có thành phố Đường Sơn biết được
thông tin về trận động đất không phải từ văn phòng trung ương mà từ báo
chí nước ngoài, các báo này nhận được tin từ các trung tâm giám sát động
đất tân tiến hơn của các nước khác.
Khi ở Đường Sơn tôi được nghe kể về một trại trẻ mồ côi khác thường
được xây dựng và điều hành bởi những người mẹ mất con trong trận động
đất. Tôi nghe kể rằng họ đã gom góp tiền cho trại trẻ bằng những khoản
đền bù nhận được. Tôi gọi điện để sắp xếp một chuyến thăm. Trại trẻ được
xây dựng với sự giúp đỡ của đơn vị quân đội đồn trú tại địa phương, nằm ở
ngoại ô, bên cạnh viện điều dưỡng quân đội. Tôi nghe thấy tiếng trẻ con khi
đi tới hàng rào gỗ và những bụi cây thấp bao quanh trại. Đây là một trại trẻ
không có nhân viên hành chính; một số người gọi đó là một gia đình không
có đàn ông. Vài bà mẹ và mấy chục đứa trẻ sống ở đó.
Tôi thấy bọn trẻ đang tập thể dục ở sân, còn các bà mẹ đang làm màn
thầu trong bếp. Những người phụ nữ chào đón tôi với những bàn tay dính
đầy bột mì, bảo rằng họ thích chương trình của tôi lắm. Vẫn mặc nguyên
tạp dề, họ đưa tôi đi tham quan một vòng quanh trại trẻ.
Mỗi bà mẹ sống cùng năm hay sáu đứa trẻ trong một căn phòng rộng,
bài trí sơ sài, nhưng thoải mái ấm cúng. Nhà kiểu này khá phổ biến ở miền
Bắc Trung Quốc: choán lấy một nửa căn phòng là chiếc kháng, một loại
giường kiêm lò sưởi xây bằng gạch hay đất sét. Vào mùa đông người ta có
thể đốt lửa dưới gầm kháng để làm cho nó ấm và vào ban đêm mọi người
trong gia đình cùng ngủ trên đó. Chăn của từng người đóng vai trò ranh
giới phân chia chỗ ngủ. Ban ngày, những tấm chăn được cuộn sang một bên
lấy chỗ đặt một chiếc bàn nhỏ làm nơi sinh hoạt và ăn uống cho cả phòng.
