châm chọc, những bày đặt ác tâm, một thái độ cách biệt làm cô đau lòng, vì
cô cần đến sự thân thương. Họ đùa giỡn dai dẳng về buổi đầu không may
của cô, những tiếng “quê mùa”, “khù khờ” được lan truyền, cô nào bị lỡ
một lượt bán thì người ta bảo bị tống về Valognes, chung quy cô bị xem
như cái bướu của quầy hàng. Rồi sau đó, đến khi cô tỏ ra là một người bán
hàng xuất sắc, đã nắm được cơ chế của cửa hàng, thì là một sự kinh ngạc
giận dữ; và từ lúc đó, các cô hùa nhau để chặn không cho cô lấy một khách
hàng ra trò. Marguerite và Clara riết róng với cô vì một mối thù hằn tự
nhiên, họ siết chật hàng ngũ để khỏi bị cái con mới đến nuốt mất, họ gờm
cô nhưng lại làm bộ coi khinh. Còn bà Aurélie thì mếch lòng vì sự khiêm
nhường tự trọng của cô gái, cô không xun xoe thán phục và mơn trớn
quanh cái váy của bà ta, cho nên bà mặc kệ, thả cô cho sự thù hằn của
những con cưng, những sủng thần trong triều đình của bà. Họ luôn luôn
quỳ gối, chăm lo nuôi dưỡng bà bằng nịnh bợ thường xuyên là cái mà con
người uy quyền hống hách của bà cần đến để nở nang mày mặt. Có một
lúc, gian hàng phó, bà Frédéric, dường như không nhập bọn với họ; nhưng
có lẽ vì không để ý, là vì bà ta cũng tỏ ra khắc nghiệt ngay khi bà thấy sự
đối đãi tử tế của bà có thể gây phiền hà cho bà. Bây giờ thì cô hoàn toàn bị
cô lập, hết thảy mọi người nhè vào “cô ả luộm thuộm”, cô sống trong một
cuộc vật lộn từng giờ, với tất cả lòng dũng cảm mới chật vật đứng lại được
ở gian hàng.
Bây giờ cuộc sống của cô là thế. Cô phải tươi cươi, làm vai dũng cảm và
nhã nhặn, trong chiếc áo lụa không phải của cô; và cô ngắc ngoải vì mệt
nhọc, thiếu ăn, bị đối xử tệ hại, nơm nớp vì mối đe dọa bị đuổi một cách tàn
bạo. Buồng của cô là nơi ẩn náu duy nhất, nơi duy nhất ở đó cô còn buông
thả lòng với những cơn xúc động trào nước mắt, khi cô quá đau đớn lúc ban
ngay. Nhưng ở đấy, giá lạnh ghê gớm lọt vào từ mái kẽm phủ tuyết tháng
Chạp; cô phải nằm co quắp trên giường, trùm hết quần áo lên người, trùm
chăn mà khóc, để mặt khỏi nứt nẻ vì giá cóng. Mouret không nói gì với cô
nữa. Khi bắt gặp con mắt nhìn nghiêm khắc của Bourdoncle vào giờ làm
việc, cô run lên, vì cô cảm thấy ở anh ta một kẻ thù tự nhiên, hắn không tha
