không được nhanh, anh ta đã tưởng tượng ra một cái bẫy, chỉ trong vài
ngày, anh không tốn sức loại tất cả những kẻ đã bị kết án sẵn. Ngay tám
giờ, anh ta đúng dưới cổng, đồng hồ cầm ở tay; và, chỉ ba phút tới chậm,
cái lời tàn nhẫn: “Mời ông ra két!” tỉa những chàng trai thở hồng hộc bước
tới. Công việc thật là mau, gọn.
- Ông, ông có bộ mặt khả ố! - Rốt cuộc có bữa anh ta bảo một gã khốn
khổ có cái mũi lệch làm anh ta khó chịu - Mời ông ra két!
Những kẻ có ô che thì được nghỉ mười lăm ngày không ăn lương, đó là
một cách nhân đạo hơn để giảm chi phí. Vả lại, nhân viên bán hàng chấp
nhận các hoàn cảnh bấp bênh, do tất yếu và thói quen phũ phàng. Từ lúc
bước chân đến Paris, họ đã lăn lóc khắp nơi, họ bắt đầu học việc ở một nơi,
kết thúc ở một nơi khác, bị đuổi hay tự ý bỏ việc, đột ngột, tùy theo quyền
lợi. Nhà máy thất nghiệp, người ta cắt bánh của thợ thuyền, và cái đó diễn
ra trong cái lay động và tình của cỗ máy, bộ phận vô dụng bị thải một cách
thản nhiên, y như một chiếc bánh xe bằng sắt, mà người ta không chút nhớ
ơn những việc đã cống hiến. Mặc xác những kẻ không biết giành lấy phần
của mình!
Bây giờ ở các gian hàng, người ta không nói chuyện gì khác. Mỗi ngày
lan đi những tin mới. Người ta gọi đích danh những kẻ bị đuổi, như thời
bệnh dịch người ta đếm số người chết. Đặc biệt gian khăn san và gian hàng
len bị nặng nhất: một tuần lễ bảy viên thư ký biến mất. Rồi một thảm kịch
làm đảo lộn gian hàng đồ lót, ở đây một khách mua hàng cảm thấy khó chịu
liền đổ tội cho cô bán hàng phục vụ bà ta đã ăn tối, thế là cô này bị đuổi tức
thì, mặc dầu, vì thiếu ăn và lúc nào cũng đói, chỉ là cô ta dự trữ ở quầy
hàng một đống cùi bánh. Ban giám đốc tỏ ra không thương hại, trước bất
cứ lời kêu ca nào của khách hàng; không một lời phân trần nào được chấp
nhận, nhân viên bao giờ cũng có lỗi, phải sa thải như một dụng cụ hư hỏng,
làm hại cho cơ chế lành mạnh của việc bán hàng; và các bạn anh ta cúi đầu,
thậm chí không muốn bênh vực anh ta nữa. Trong cơn khủng bố tràn qua,
