- Cậu xem đấy, họ ở nhà họ. - Mouret vừa nhắc lại, vừa khoát tay chỉ
đám đông phụ nữ chật ních ở các gian hàng.
Đúng lúc, bà Desforges vừa xuýt bỏ lại áo măng-tô giữa đám đóng, rốt
cuộc vào được và đi ngang qua phòng lớn thứ nhất. Rồi, tới gian hàng lớn ở
giữa, bà ngước mắt lên. Thật như trung tâm nhà ga, xung quanh quầy lan
can của hai tầng gác, ngang dọc những cầu thang treo, cầu bay. Cầu thang
sắt lượn hai vòng, phô bầy đường cong táo bạo, tăng số cầu thang; cầu bay
lao trong không chạy thẳng, rất cao; và cả đám sắt kết hợp ở đó, dưới ánh
sáng trắng nhờ của những trần kính, một kiến trúc nhẹ nhàng, một kiểu ren
phức tạp qua đó ánh sáng lọt vào, sự thể hiện một lâu đài mơ mộng của thời
hiện đại, một tháp Babel [4] chồng chất những tầng gác, khuếch trương các
phòng, mở ra những khoảng nhìn lên các tầng khác và những phòng khác,
đến vô cùng. Vả chăng sắt ngự trị khắp nơi, viên kiến trúc sư trẻ tuổi đã có
sự trung thực và can đảm không cải trang nó dưới một lớp sơn giả làm đá
hay gỗ. Ở bên dưới, để khỏi làm hại đến hàng hóa, trang trí có mức độ với
những khoảng lớn bằng phẳng, màu nhàn nhạt, rồi, sườn sắt càng lên cao,
những đầu cột càng trở nên phong phú, những đầu đinh tán thành hình
những bông hoa, những chân quỳ và những trụ chạm trổ phong phú; cuối
cùng ở trên cao, màu sơn rực rỡ, xanh ve và đỏ, giữa vàng vung vãi, vàng
từng đợt, vàng nở rộ, cho đến trần kính với những kính tráng men vàng dát
vàng. Dưới hành lang có mái, gạch để lộ trên vòm cũng tráng những màu
sặc sỡ. Nghệ thuật ghép hình và đồ sành cũng được đưa vào trang trí, khiến
cho những trụ ngạch vui mắt, với những nét tươi làm sáng lên vẻ nghiêm
trang của toàn bộ; còn những cầu thang, với lan can bọc nhung đỏ, có ghép
một vành đai cắt bằng sắt mài, bóng lên như thép của một bộ áo giáp.
Mặc dù đã biết sự bố trí mới, bà Desforges vẫn đứng lại, bàng hoàng
trước cảnh hoạt động náo nhiệt hôm đó ở gian trung tâm rộng mênh mông.
Ở dưới, chung quanh bà, đám đông như dòng nước xoáy liên tục, mà cả hai
luồng ra và vào kéo dài tới tận gian hàng tơ lụa: đám đông vẫn còn rất hỗn
tạp, tuy rằng, về quá trưa, các bà sang trọng đến nhiều hơn, giữa những bà
