mức đó những người đàn bà tội nghiệp không phương chống đỡ.
Đó là tiếng nói cuối cùng, vang lên như nốt nhạc cao của ngày hôm đó,
trong cơn sốt mỗi lúc một tăng của các gian hàng. Mấy bà chia tay nhau,
lần cuối cùng đi ngang qua các quầy hàng chật ních. Lúc đó là bốn giờ, ánh
mặt trời về chiều xuyên chéo qua những cửa rộng mặt trước cửa hiệu, chiếu
xiên xiên những lớp kính ở quanh các phòng lớn; và trong ánh sáng đỏ rực
như cháy đó những lớp bụi dày do chân dẫm của đám đông từ sáng bốc lên
cao như một làn hơi vang. Một vạt nắng xuyên vào gian lớn trung tâm làm
nổi bật trên một nền sáng chói các cầu thang, cầu bay, tất cả đám ren sắt
cheo leo đó. Các tranh ghép, tranh bằng sành của trụ ngạch óng ánh, các
lớp sơn ve đỏ vàng lên trong ánh lửa của thếp vàng vung vãi. Cứ như một
đám than hồng rực rỡ, trong đó bây giờ cháy lên các hàng bày, lâu đài găng
và cà vạt, dây băng và đăng-ten, len và chúc bâu chất cao, lụa mỏng và
foulard như hoa nở trong những tấm gương lộng lẫy. Triển lãm dù, như
những khiên tròn, tỏa ra ánh kim loại. Xa xa, bên ngoài những mảnh bóng
tối, các quầy hàng hẻo lánh, rực rỡ, lúc nhúc đám đông vàng hoe ánh mặt
trời.
Và, vào giờ chót này, giữa bầu không khí hầm hập, các bà ngự trị. Họ đã
đột kích những ngôi hàng, họ chốt lại đó như ở xứ sở bị chinh phục, một
bầy quân xâm lược, đóng giữa hàng hóa bừa bộn như đám băng tan. Nhân
viên bán hàng, váng óc, mệt nhừ, chỉ còn là vật dụng của họ, mà họ định
đoạt với quyền chuyên chế của những bà chúa. Những bà to lớn xô đẩy mọi
người. Những bà mảnh hơn giữ vững chỗ đứng, trở nên vênh váo. Tất thảy,
đầu ngẩng cao, cử chỉ sỗ sàng, như ở nhà họ, đối với nhau không lễ độ, lợi
dụng nhà hàng được ngần nào hay ngần ấy, cho đến cuỗm đi cả bụi đường.
Bà Bourdelais, để bù lại số tiền đã tiêu, lại dẫn ba con ra phòng giải khát,
bây giờ khách hàng đổ xô lại đây trong cơn thèm khát điên cuồng: ngay các
bà mẹ cũng nốc malaga [7], từ lúc mở cửa đến giờ người ta đã uống hết tám
mươi lít xirô và bảy mươi chai rượu vang. Sau khi mua một chiếc măng-tô
du lịch, bà Desforges hỏi lấy tranh ảnh biếu ở két, và bà vừa ra về vừa nghĩ
