Đến lượt Henriette nhìn anh.
- À! - Anh chỉ nói thế.
Và anh cố kể chuyện hội hè đón tiếp vua nước Phổ ở Paris từ hôm trước.
Nhưng nam tước tinh quái trở lại chuyện các cô bán hàng ở các hiệu lớn.
Ông ta giả bộ muốn biết, và đặt câu hỏi: thường thường họ ở đâu tới? Có
thật họ không đứng đắn như người ta nói không? Thế là cả một cuộc tranh
luận.
- Có thật, - Ông ta lại nói - ông cho là họ ngoan không?
Mouret bênh vực đức hạnh của họ một cách nhiệt tình khiến Vallagnosc
cười. Bấy giờ, Bouthemont xen vào để cứu vãn ông chủ. Trời ơi! Cái gì
cũng có đôi chút trông các cô ấy, có những kẻ vô lại mà cũng có những cô
gái nết na. Vả lại mức độ đạo đức của họ tăng. Xưa kia, chỉ có những kẻ lạc
lõng vào thương nghiệp, những cô gái nghèo và lai lịch không rõ ràng rơi
vào hàng tân phẩm, còn như bây giờ thì những gia đình phố Sèvres, chẳng
hạn, giáo dục con gái hẳn hoi để đưa vào Bon Marché. Tựu trung, họ đứng
đắn hay không là tự họ; vì họ không như các cô thợ trên đường phố Paris,
phải tự lo nơi ăn chốn ở: họ có bàn ăn và giường nằm, cuộc sống của họ
được bảo đảm, tất nhiên vẫn còn rất cực khổ. Điều dở là địa vị mập mờ của
họ, không có gì phân định giữa cô bán hàng và bà trưởng giả. Bị ném vào
cuộc sống sang trọng như thế, thường khi là không có giáo dục sơ đẳng, họ
hợp thành một tầng lớp riêng. Vô danh. Khổ cực; và thói hư của họ là từ
đó.
- Tôi thì, - Bà De Boves nói - tôi không biết có nhân vật nào xấu xa
hơn... Nhiều khi, cứ là phải vả vào mặt họ.
Và các bà đã bộc lộ mối hằn thù của họ. Trước quầy hàng, người ta xâu
xé nhau, phụ nữ xơi phụ nữ, với mối đua tranh gay gắt vì tiền tài và sắc
đẹp. Đó là lòng ghen tuông chua chát của những cô bán hàng đối với các bà
