Mouret có vẻ không hiểu ngay. Nhưng, đến khi nhớ lại cuộc chuyện trò
cũ về cái ngu xuẩn trống rỗng và nỗi đau khố vô bổ của cuộc sống, anh liền
đáp:
- Cố nhiên, chưa bao giờ mình sống nhiều như bây giờ... Chà! Anh bạn
ơi, đừng có chế nhạo, những giờ phút người ta chết đi vì đau khổ là những
giờ phút ngắn ngủi nhất!
Anh hạ giọng, vui vẻ tiếp tục nói, với những giọt nước mắt lau qua loa:
- Phải! Cậu biết chứ gì! Cả hai người, họ vừa làm nát lòng mình. Nhưng
thế vẫn còn là tốt, những vết thương họ gây nên, cậu xem, nó cũng tốt như
những vuốt ve âu yếm. Mình thật rã rời, không chịu được nữa; mặc dù thế,
cậu không thể tưởng được mình yêu cuộc đời biết bao nhiêu!... Ồ! Cuối
cùng rồi mình sẽ chiếm được nàng, cái cô em không chịu đó!
Vallagnosc nói gọn:
- Thế rồi sao?
- Rồi sao à?... Này! Mình chiếm được nàng! Thế chưa đủ hay sao?... Ví
bằng cậu tự cho mình là cứng, vì cậu không muốn ngu xuẩn và đau khổ.
Cậu chỉ là kẻ tự lừa mình, không hơn!... Thì hãy ước muốn một cô đi và
cuối cùng chiếm được họ: cái đó trong một phút đền bù mọi đau thương.
Nhưng Vallagnosc phóng đại mối bi quan của anh ta. Mất công như thế
để làm gì, khi mà tiền bạc không đem lại tất cả? Đáng lẽ anh phải đóng cửa
hiệu lại, nằm dài ra đấy, không động đến tay chân nữa, cái ngày mà anh
nhận ra rằng với bạc triệu cũng chẳng mua được người đàn bà mình ước
muốn? Mouret, lắng nghe anh, trở nên trầm ngâm. Rồi, anh lại hăng hái
nói, anh tin ở ý chí toàn năng của anh.
- Mình muốn cô ấy, cậu sẽ thấy mình chiếm được!... Và nếu cô ấy tuột
khỏi tay mình, cậu sẽ thấy mình xây dụng bộ máy như thế nào để tự bình
