- Tất cả bọn chúng tôi phải bám lấy nhau trong hố này - Baudu nói với
Denise đứng gần bên lão - Cô bé này là cả khu phố mà người ta đem chôn...
Ô! Tôi biết rõ thân phận, thương nghiệp cũ có thể đi theo đám hoa hồng
trắng mà người ta ném theo cô ta.
Denise dẫn chú và em trai về trên một chiếc xe tang. Ngày hôm đó đôi
với cô thật là buồn rầu ảm đạm. Trước hết cô bắt đầu lo lắng vì thấy Jean
xanh xao và, khi cô hiểu đó là một chuyện trai gái, cô định mở túi tiền để
bịt miệng hắn; nhưng hắn lắc đầu, từ chối, lần này là chuyện đứng đắn, con
gái một chủ hiệu bánh rất giàu, cô ta không nhận cả những bó hoa violette.
Sau đó, quá trưa khi Denise đến đón Pépé ở nhà bà Gras, thì bà ta bảo hắn
nhớn quá rồi bà không giữ hắn nữa: thế là lại một chuyện rắc rối, phải kiếm
một trường học, có lẽ phải cho hắn đi xa. Và cuối cùng khi cô dẫn Pépé tới
chào nhà Baudu, thì cô đứt ruột vì cảnh đau đớn thiểu não của hiệu Vieil
Elbeuf. Hiệu đóng cửa, ông chú và bà thím ở trong cùng gian buồng nhỏ,
đèn hơi cũng quên không thắp, mặc dầu trời mùa đông tối om. Chỉ còn hai
người đối diện trong ngôi nhà trống huếch dần dần vì phá sản; và cái chết
của con gái họ càng khơi thêm những xó tối, cứ như sự suy sụp tột cùng
sắp làm sập những phiên gỗ cũ nát vì ẩm thấp. Trong cơn vùi dập, ông chú
không thể ngừng chân, vẫn đi quanh chiếc bàn, bước đi đưa đám, sờ sẫm và
câm lặng; còn bà thím cũng chẳng nói gì; ngồi phệt xuống một chiếc ghế,
mặt trắng bệch như người bị thương, máu cạn từng giọt. Họ cũng chẳng
khóc, khi Pépé toe toét hôn lên má lạnh của họ. Denise nghẹn ngào nước
mắt.
Đúng chiều hôm đó, Mouret cho gọi cô gái để bàn về một mẫu bộ đồ trẻ
con mà anh định tung ra, mẫu hỗn hợp kiểu écossais và zouave [3]. Và, run
rẩy vì thương xót, bất bình vì bao nhiêu nỗi đau khổ, cô không nhịn được;
thoạt tiên cô dám nói đến Bourras, con người tội nghiệp đó bị quẳng xuống
đất mà người ta sắp chọc tiết. Nhưng, nghe đến tên lão bán ô, Mouret nổi
giận. Cái lão cám hấp, như anh gọi, làm phiền anh phá cuộc toàn thắng của
anh, vì sự ngang ngạnh ngu dại không nhường lại ngôi nhà của lão, cái lều
