cánh trẻ, chấp nhận phong trào mới! Không, ông thấy đấy, ông Gaujean, thế
là hết số.
Người ta khiêng anh đi. Bà Robineau ôm hôn Denise trong một cơn phấn
chấn, trong đó hình như có niềm vui, vì rốt cuộc thoát được phiền nhiễu
của công việc buôn bán. Và khi Gaujean cùng cô gái rút lui, anh ta thú thật
với cô rằng tay Robineau quái quỷ tội nghiệp ấy có lý. Thật là ngu xuẩn mà
định đấu tranh với hiệu Hạnh phúc các bà. Riêng anh ta cảm thấy tuyệt
đường, nếu không trở lại hòa hảo. Ngay hôm trước anh ta đã ngầm vận
động với Hutin, vừa lúc hắn sắp đi Lyon. Nhưng anh ta thất vọng, và anh
cố lưu ý Denise chắc vì biết rõ thế lực của cô.
- Quả thật, - Anh ta nhắc lại - mặc xác cánh chế tạo! Người ta sẽ nhạo
tôi, nếu tôi phá sản vì cứ tiếp tục đấu tranh nữa cho lợi ích của kẻ khác, khi
mà mọi người giành nhau nơi nào sản xuất rẻ hơn... Trời! Như cô nói trước
đây, ngành chế tạo cứ phải theo đà tiến bộ, bằng một tổ chúc tốt hơn và
những phương thức mới. Mọi sự sẽ đâu vào đấy, miễn là công chúng hài
lòng...
Denise mỉm cười. Cô đáp:
- Thì ông cứ đến mà nói điều đó thẳng với ông Mouret... Ông đến, chắc
ông ấy vui lòng lắm, và ông ấy chẳng phải là người hiềm khích ông, nếu
ông chỉ đem lại cho ông ấy một xăngtim lãi mỗi mét.
Vào tháng Giêng thì bà Baudu qua đời, một buổi quá trưa nắng trời,
trong sáng. Đã từ mười lăm ngày bà không thể xuống cửa hàng để cho một
người đàn bà làm công nhật trông coi. Bà ngồi giữa giường, có gối đỡ lưng.
Bộ mặt trắng bệch chỉ còn đôi mắt là sống; và, cái đầu ngay ngắn, bà ngang
ngạnh quay nhìn về phía hiệu Hạnh phúc các bà ở trước mặt, qua những
rèm nhỏ che cửa sổ. Baudu, bản thân cũng đau khổ vì sự ám ảnh đó, vì con
mắt đăm đăm tuyệt vọng đó, đôi khi muốn buông rèm lớn xuống. Nhưng
với một cử chỉ khẩn cầu, bà hãm ông lại, bà khăng khăng nhìn, cho đến hơi
